Inheems- en uitheems fruit

Het is nu de beste periode om vijgen en zwarte moerbei te vermeerderen d.m.v. stekken!

Foto 01: Scheutstekken van kiwibessen/kiwiberry (Actinidia arguta).

Foto 02. Stekkalender voor fruitsoorten.
Het vermeerderen van fruitsoorten of onderstammen door stekken doe je zoveel mogelijk in de juiste maand en kan je op zoeken in de "Fruit ABC-Stekkalender". De aanbevolen steklengte is meestal 15 tot 25 (30) cm.
Houtig kleinfruit, druiven en onderstammen kan je eenvoudig vermeerderen door stekken. Ook de meeste sierstruiken kunnen nu gestekt worden.
Scheutstekken of zomerstekken neem je tijdens de groeiperiode en steek je in stekgrond/zaaigrond bij een hoge luchtvochtigheid en optimale temperatuur. (Meestal is er minimum 15°C. nodig.) Als er teveel zonlicht is dan moet je afschermen om verwelking en verbranding te voorkomen.

Winterstekken of houtstekken worden in de rustperiode, zonder bladeren genomen.

TE STEKKEN IN NOVEMBER
- Houtig kleinfruit:
kruisbes/ stekelbes (Ribes uva-crispa), frambozen (Rubus idaeus), blauwe bessen (Vaccinium corymbosum), jostabes (Ribes 'Jostaberry'), trosbessen (Ribes nigrum, Ribes rubrum), zwarte vlier (Sambucus nigra).
- Warmte minnende fruitsoorten:
vijg (Ficus carica), witte- en zwarte moerbei (Morus alba & Morus nigra). Bij voorkeur stekken van meerjarige takken rechtstreeks in potten plaatsen. (De aanbevolen potgrootte is 1 tot 2 liter)
Voor vijgen en moerbeien geeft het stekken in de maand november het beste resultaat. Nadat het gevroren heeft is beworteling moeilijker.

- Onderstammen:
kwee - Cydonia oblonga (peeronderstam voor laagstambomen), kersonderstam 'Colt' (Prunus avium 'Colt'), pruimonderstammen (Prunus domestica), gele alpenbes (Ribes aureum), mirabelpruimen, ...
Probeer van de onderstammen stekken te nemen voor er strenge nachtvorst is geweest.
- Klim- en leiplanten:
Kiwibessen/ kiwiberry (Actinidia arguta), passiebloem (passievrucht), ...
- Fruitsoorten voor de eetbare siertuin: aardbeiboom (Arbutus unedo), Japanse sierkwee/dwergkwee (Chaenomeles japonica), Japanse rozijnenboom (Hovenia dulcis), kweeperen - Cydonia oblonga (fruitsoort), Schaarbeekse Kriek, ...

STEKTIPS.
De aanbevolen steklengte is 15-25 cm. Van vijgen en zwarte moerbei kan je best stekken maken van meerjarige takken.
Sommige fruitsoorten kan je onder glas (kas) stekken, maar de meeste soorten kunnen ook gewoon als winterstek in openlucht ingekuild worden.
Indien je geen kas (serre) hebt dan kan je ook binnenshuis de stekken laten wortelen.
Vorstgevoelige kuipplanten zoals Passiflora (passievrucht) snoei je bij het binnenbrengen en het snoeihout kan je gebruiken als zomerstek.
Meer lezen over het stektijdstip in de stekkalender voor alle fruitsoorten.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM STEKKEN VAN PLANTEN:
Stekken van blauwe bessen (Vaccinium corymbosum).
Stekken van planten in de fruitstekkalender.
Weblinks i.v.m. het vermeerderen van planten.
Werkwijze bij het stekken van diverse fruitsoorten.

Het is niet altijd eenvoudig om cultuurplanten te vermeerderen door stekken. Soms zijn er andere vermeerderingsmethoden nodig zoals oculeren, enten of afleggen.
Hazelaars, bramen, taybessen, kruisbessen en Japanse wijnbes zijn eenvoudig te vermeerderen door middel van afleggen.

Eén keer per maand fruitnieuwtjes ivm praktische werkzaamheden ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: fruit stekkalender, kiwibes stekken, kleinfruit stekken, november stekken, scheutstekken, stekken fruitstruiken, stekken van kiwibes, stekken van kleinfruit, zomerstekken fruit, onderstammen stekken

Heb je plannnen om later zelf fruitboompjes te maken d.m.v. enten of oculeren? Dan kan je best NU onderstammen vermeerderen door stekken ofwel bestellen (kopen) bij sommige boomtelers.

Deze herfstperiode is meest geschikt voor het vermeerderen van onderstammen door middel van winterstekken/ houtstekken.

STEKTIJD.
Tijdens de maanden november en december.
Sommige kenners nemen in september of oktober stekken van onderstammen omdat de beworteling dan beter zou verlopen. (Snoeihout dat verwijderd wordt bij het oculeren kan als stekhout gebruikt worden)
Neem bij voorkeur stekken VOOR er strenge (winter)vorst is geweest. Strenge vorst heeft een nadelige invloed op het vormen van wortels.

Stek van de laagstampeer-onderstam (Kwee) gemaakt van snoeihout dat bij het oculeren (augustus) verwijderd werd.
Dit jaar (2018) heb ik Kwee E gestekt op 5 september en 5 oktober. De stekken werden in hoge zwarte potten gestoken en die potten werden gewoon buiten in de schaduw geplaatst. Voorlopig lijkt het experiment goed te verlopen.

PLANTENSOORTEN.
Fruitboomonderstammen van peer, kers en pruim. De onderstam is het onderste deel van een (geënte) fruitboom dat de wortels draagt. De entplaats wordt bij het planten altijd boven de grond gehouden.
Onderstammen van peer zijn Kwee A, Kwee Adams, Kwee C en Kwee Eline.
Een te stekken onderstam voor kersen is Prunus avium 'Colt'.
Een te stekken onderstam voor laagstam pruimenbomen is 'Saint Julien A'
Zwakgroeiende appelonderstammen voor laagstam M9, B9 en M27. (Meestal gebruikt men hier de vermeerderingsmethode "afleggen" of men neemt stekken tijdens de zomerperiode.)
Onderstammen voor stamboompjes van trosbessen en kruisbessen: gele alpenbes (Ribes aureum).
Druifonderstammen (o.a. '5BB' en 'SO4') zijn moeilijk of niet te bekomen in Nederland en België. In Duitsland zijn de verschillende druifonderstammen wel te bekomen.

STEKTIPS.
Gebruik stevige eenjarige twijgen om er hielstekken of gewone stekken uit te knippen.
De aanbevolen steklengte is 15 tot 25 (30) cm. Knip de stekken bovenaan net boven een knop schuin af. Stekken met een hiel (of voet) wortelen volgens sommige kenners beter dan zonder hiel.
De houtige winterstekken worden in bussels gebonden, geëtiketteerd en tijdelijk ingelegerd op een schaduwrijke plaats in openlucht.
Je kan ook enkele stekken plaatsen in een doorgesneden plastiek fles gevuld met stekgrond om de beworteling te versnellen. Plaats die fles met stekken op een lichtrijke plaats bij een temperatuur van ca 15°C.
In maart worden de houtstekken/winterstekken afzonderlijk op hun definitieve plaats uitgeplant. De winterstekken wortelen beter als ze op zwarte plastiekfolie uitgeplant worden.

VERMEERDERINGSTECHNIEKEN.
Onderstammen van kiwi's (Actinidia deliciosa) en pawpaw (Asimina triloba) zijn meestal niet te vermeerderen door stekken maar wel door zaaien. Onderstammen voor hoogstam appel en peer worden gezaaid.
De meeste appelonderstammen worden vermeerderd door middel van afleggen en/of marcotteren door aanaarden.
Op de jonge gewortelde fruitboomonderstammen kan je later diverse rassen van fruit enten.
Bij druiven wordt er op de stekken (of pas gewortelde stek) een ent geplaatst (= stekenten of stenten).

TIP! Bij sommige boomtelers kan je begin november enkele onderstammen bestellen om daar later zelf op te enten. Bestel ze voor 15 november! Zie FB

NUTTIGE WEBLINKS IVM HET VERMEERDEREN VAN FRUITBOOM-ONDERSTAMMEN:
Houtig kleinfruit en fruitstruiken te stekken in november.
Meer lezen over winterstekken/ houtstekken van onderstammen.
Fruitsoorten vermeerderen door stekken (index-pagina).
Stekkalender voor alle fruitsoorten.
Verwantschap en familie bij het enten van fruitbomen.
Weblinks i.v.m. het vermeerderen van planten.
Facebook groep- Liefhebbers van fruit & fruitteelt Volgtip!

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: winterstekken kwee, winterstekken onderstammen, winterstekken pruimonderstammen enten, onderstammen stekken, vermeerderen van onderstammen

Braambessen- Rubus fruticosus en taybessen - Rubus 'Tayberry', Rubus Hybriden, zijn gemakkelijke kleinfruitsoorten.

VERMEERDERINGSMETHODEN.
Bramen, taybessen en japanse wijnbes kan je eenvoudig vermeerderen met wortelstekken, zomerstekken en (top)afleggen.

De gemakkelijkste vermeerderingswijze is door middel van topafleggen.
Je kan hierbij helpen door zelf een aantal scheuttoppen in de grond te steken.
Graaf potten met stekgrond in en leg hierin de scheuttoppen af. Dit maakt het verplanten gemakkelijker.
Het afleggen van scheuttoppen is toe te passen bij o.a. braambessen, taybessen/ tayberry, braam-frambooshybriden en de Japanse wijnbes (Rubus-soorten).

Indien je een vorstvrije serre (kas) of veranda hebt dan kan je nu ook nog zomerstekken nemen van uw bramenplanten. Binnenshuis stekken kan natuurlijk ook.
De minimumtemperatuur voor een goede beworteling is 10°C. Zie weblink "zomerstekken van bramen"

PLANT- EN VERZORGINGSTIPS.
Aanbevolen goede bramenrassen zijn 'Chester Thornless', 'Jumbo', 'Kotata', 'Loch Ness' (NESSY), 'Silvan' en 'Triple Crown'. De bessen worden groter en ze smaken sneller zoet dan sommige oude bramenrassen. Ook blijven ze ongestekeld, zelfs als je de wortels beschadigd hebt.
Bramen, taybes 'Buckingham' (stekelloos) en Japanse wijnbes zijn bladverliezende heesters die meestal schuin omhoog geleid worden aan horizontale draden.
Bramen verdragen goed een tijdelijk te natte grond.
Een zonnige standplaats en luchtig gesnoeide (en aangebonden) planten zorgen ervoor dat de bessen goed rijp worden.
Kies een standplaats uit waar de planten na regen snel opdrogen. Op planten die langdurig te nat blijven of die niet gesnoeid werden is er meer vruchtrot.

De wintersnoei kan vanaf oktober tot maart gebeuren. Jonge en vorstgevoelige braambessenplanten worden rond half maart gesnoeid.

Meer lezen over de snoei en verzorging van braambessen? Zie bij nuttige weblinks.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM BRAMEN EN TAYBESSEN:
Bramen en braamhybriden vermeerderen (volledig artikel).
Rubus index: bramen, frambozen, taybessen en Japanse wijnbessen.
BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie met verzorgingstips voor fruitbomen en kleinfruit

Volg de dagelijkse berichten, fruitvragen en tips op twitter! https://twitter.com/gdekinder
Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: bramen topafleggen, Rubus fruticosus, snoeien taybes, taybessen topafleggen, topafleggen, vermeerderen bramen, vermeerderen taybessen, bramen vermeerderen, topafleggen braam

Regenweer? Ideaal om binnen zaden gepast te bewaren zodat de kieming optimaal verloopt.
O.a. kiwi's, pawpaw, kaki, wilde citroen (Poncirus), tamme kastanje, gewone walnoten/okkernoten, perzik en nectarine kan je gemakkelijke vermeerderen door zaaien.
Bij het stratificeren of laagstapelen kan je zaden tussen lagen zand bewaren, om de kiemkracht te behouden of om remstoffen af te breken.
Zaadbehandeling is het behandelen van zaden om problemen bij de kieming of bij het zaaien te voorkomen.
Door een koudebehandeling gaan sommige plantenzaden beter en sneller kiemen. Ook blauwe bessenstruiken, rode bessenstruiken en fruitbomen moeten voldoende koude gekregen hebben om te kunnen bloemen.

Foto 01: Walnoten/okkernoten (Juglans regia) Verwijder de bolster en laat de noten niet teveel uitdrogen voor je ze laagstapelt!

Foto 02: Tamme kastanje (Castanea sativa). Verwijder de stekelige bolster en bewaar direct de kastanjes in lagen vochtig zand.

Foto 03: Stenen pot met een gelaagstapelde zaden: 1. Pot met drainageopening onderaan 2. Potscherven 3. Zand, perlite ofwel zand & turf 4. Zaden (vb. appelpitten) 5. Bovenaan zand of perlite 6. Beschermgaas

WAAROM ZADEN BEHANDELEN (stratificeren)?
- De zaden van sommige plantensoorten hebben een koudeperiode nodig om de kiemrust (remstoffen) op te heffen zodat ze kunnen kiemen. Door de zaden iets onrijp te oogsten kan je voorkomen dat er remstoffen gevormd worden.
Je kan een koudeperiode geven door de zaden enkele dagen (of weken) in een koelkast of koelcel te bewaren. O.a. voor zaden van Actinidia deliciosa en Asimina triloba (pawpaw).
- Sommige zaden drogen snel uit en worden daarom vochtig bewaard: o.a. Malus (appel), Pyrus (peer), Corylus (hazelaar) en Chaenomelis (sierkwee).
- Voor het verbreken van de harde zaadhuid (schaal) zoals o.a. bij walnoten, sleedoorn en Taxus. Tijdens het laagstapelen gaan schimmels en bacteriën met warmte (± 10°C.) en vocht de zaadhuid of vruchtwand aantasten. (Zomer)- (Stratificatieduur: 1,5 jaar!)

WELKE PLANTENSOORTEN?
- Koudekiemers zijn o.a. Amelanchier (krentenboom), Chaenomeles (sierkwee), Cornus mas (gele kornoelje), Corylus (hazelaar), Crataegus (meidoorn), Cydonia oblonga (kwee), Juglans (walnoot), Lonicera, Malus (appel), Pyrus (peer), Ribes, Rubus (braam & framboos), Sambucus (vlier), Sorbus (lijsterbes).
- Warmte- en koudebehandeling: o.a. Elaeagnus (olijfwilg), Prunus (kers, pruim en sleedoorn).
- In het algemeen moeten die zaden in vochtig zand bewaard worden, welke in de natuur door vruchtvlees omgeven zijn. Dit zijn zaden in bottels, bessen, appels, ....
- Zaden die in de natuur droog voorkomen in kegels, doosvruchten en hauwtjes worden meestal droog bewaard. Alle groentezaden (o.a. tomaten- en paprikazaden) worden droog bewaard. Ook zaden van citrus-soorten worden droog bewaard.

VOORBEREIDING.
Haal de zaden uit de vruchten en verwijder zoveel mogelijk het vruchtvlees. Het vruchtvlees bevat stoffen die de kieming afremmen.
Bij sommige droge zaden (o.a. Acer) verwijder je de vleugels zodat ze later gemakkelijk kunnen gezaaid worden.
Zaden die beschadigd zijn door insecten of schimmels kan je beter verwijderen, anders gaan ze verder uitbreiden tijdens het laagstapelen (= stratificeren).

WERKWIJZE BIJ HET LAAGSTAPELEN OF STRATIFICEREN.
Je kan 1 deel plantenzaden met 2 delen zand mengen ofwel gebruik je een mengsel van zand en turf.
Kleine hoeveelheden zaad worden in bloempotten gelaagstapeld, grote hoeveelheden in plastic kisten of in een gedraineerde bak.
Bloempotten en kisten worden buiten op een beschutte, frisse plaats (noordenmuur) ± 10 cm onder de grondoppervlakte ingegraven. Voorzie elke pot van een etiket waarop je de naam van de plantensoort noteert.
Plaats een stokje met etiket bij de ingegraven potten of kisten zodat je ze in maart of april gemakkelijk kan terugvinden.
Afschermen met (kuiken)gaas tegen vogels en muizen.

SPECIALE BEHANDELINGEN.
Overrijpe kiwivruchten (Actinidia deliciosa, Actinidia chinensis) kan je enkele weken in de diepvries bij ca -5°C bewaren om de kiemremmende stoffen af te breken. Daarna de zaden uitzaaien in zaaigrond bij ca 22°C.
Zaden van de pawpaw (Asimina triloba) worden 2 tot 3 maanden in de koelkast bij ca 3°C (+2 tot +4°C) bewaard in vochtig gehouden keukenpapier. Daarna uitzaaien in diepe potten gevuld met zaaigrond bij 26°C.
Zaden van de kaki (Diospyros kaki) kan je een beetje ruw maken met schuurpapier en vervolgens 24 uur weken in lauwwarm water. Daarna uitzaaien in zaai- en stekgrond bij ca 25°C.
Zaden van de overrijpe bessen van de gojiberry (Lycium barbarum, L. chinense) worden na het reinigen bij 21°C uitgezaaid. Gedroogde zaden worden eerst 3 u geweekt in lauwwarm water. De aanbevolen zaaiperiode is maart.
Zaden van de Poncirus (wilde citroen) hebben GEEN koudebehandeling nodig. Laat de pitten niet uitdrogen en zaai ze uit bij een temperatuur van ca 20°C.
Groentezaden zoals o.a. tomaten en paprikazaden worden NIET gelaagstapeld, maar moeten droog bewaard worden.

NAZORGEN.
Controleer regelmatig de zaden op gepaste vochtigheid en kieming.
Gelaagstapelde zaden moeten regelmatig omgezet (= gemengd) worden, zodat de vochtigheid en temperatuur gelijk blijft. Enkele weken na het ingraven moet je de eerste maal omzetten.
Gelaagstapelde zaden dienen in het voorjaar regelmatig te worden gecontroleerd. Zijn de meeste zaden gebarsten en is het kiempuntje zichtbaar, dan moet onmiddellijk met zaaien begonnen worden.

Bij de gezaaide okkernoten (gewone walnoten) duurt het meestal 10 (12) jaar voor je de eerste noten krijgt. Zaailingen zijn ideaal om te gebruiken als onderstam. Geënte notenbomen dragen meestal na 3-4 jaar noten.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM ZAAIEN:
Zaaien en oculeren van perzikbomen - Prunus persica.
Zaaien van pawpaw (Asimina triloba) en exotische fruitsoorten.
Kiwi's kan je zelf ook zaaien.
Zaadwinning bij zaadvaste tomatenrassen.
Driebladige citroen (Poncirus) zaaien.

Weblinks planten vermeerderen (stekken, afleggen en zaaien).
Houtige fruitplanten vermeerderen door zaaien, stekken en afleggen.
Zaaien van diverse fruitsoorten.
Betekenis van moeilijke woorden opzoeken (vaktaal, tuintaal).
Groente- en Fruit Encyclopedie met plant- en snoeitips voor alle fruitsoorten.

Volg de dagelijkse berichten, fruitvragen en tips ivm fruit op Facebook! Liefhebbers van fruit en fruitteelt
Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: koudebehandeling, stratificeren, laagstapelen, koudebehandeling zaden, zaadbehandeling, zaadbehandelingen plantenzaden, stratificeren zaden, laagstapelen van zaden

Foto genomen te Oosterzele bij http://www.pawpaw.be/

Reizen naar verre landen leert ons nieuwe smaken kennen!
Ooit waren bananen en sinaasappels vruchten uit exotische landen. Later leerden we ook kiwi's en passievruchten kennen.
Maak ook eens kennis met de kaki, sharonvrucht en de persimoen in de fruitwinkel en als ze je bevallen, waarom ze niet zelf kweken in uw tuin? Kaki, persimoen, dadelpruim en sharonvruchten zijn op warme, beschutte plaatsen ook te kweken.

VRUCHTKENMERKEN.
Sommige (onrijpe) kakirassen hebben een wrange nasmaak, maar bij volledige rijpheid krijgen ze meestal toch een zoete smaak.
Sommige kakirassen zijn zelfbestuivend en pitloos, maar bij de zelfbestuivende, pitloze rassen vallen de vruchten gemakkelijker af.
De vruchten kan je best zo laat mogelijk oogsten. Meestal vallen de bladeren eerst af, voor de vruchten rijp worden. Lichte nachtvorst wordt door de vruchten goed verdragen.
Meer lezen over het oogsten van kakivruchten - Diospyros kaki. Zie bij de weblink "Kaki's oogsten".
Als je de vruchten aankoopt kan je ze best onrijp kopen en thuis op de fruitschaal laten narijpen. Rijpe vruchten zijn erg kwetsbaar bij het transport!
Een rijpe (zachte) kaki kan je een paar dagen in de koelkast bewaren.

PLANTKENMERKEN.
De planten zijn goed winterhard tot -15°C., mits beschut tegen de wind.
De takken zijn erg broos en door het gewicht van de vruchten is er bij wind gemakkelijk takbreuk.
Indien de vogels de vruchten aanvreten kan je best alles afplukken en binnen laten narijpen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM KAKI EN PERSIMOEN:
Kaki's oogsten (Diospyros kaki). Tip!
Vorstbescherming bij warmteminnende fruitsoorten.
Exotische fruitsoorten kan je zelf zaaien.
Zaden laagstapelen geeft een betere kieming.
Groente- en Fruit Encyclopedie met teeltinformatie van kaki's en sharonvruchten.

VERMEERDERING VAN KAKI EN SHARON.
Geënte kaki's bloeien meestal vanaf het derde jaar na het planten.
Kakiplanten kunnen vermeerderd worden door zaaien, enten en afleggen.

TIPS OM KAKI TE ZAAIEN.
Zaden van de kaki (Diospyros kaki en Diospyros lotus) kan je een beetje ruw maken met schuurpapier en vervolgens 24 uur weken in lauw warm water.
Daarna uitzaaien in zaai- en stekgrond bij ca 25°C.
Na een jaar kunnen de zaailingen van Diospyros lotus geënt worden.

Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: Diospyros kaki, exotisch fruit, fruit kaki, kaki, kaki fruit, kaki sharon, kakifruit, sharon, kaki en persimoen, kaki oogsten, kaki's kweken, persimoen kweken, persimoen oogsten, diospyros

Om mooi te blijven moet deze sierlijk groeiende braam jaarlijks gesnoeid worden!
De overtollige weggesnoeide takken zijn mooi rood en lenen zich goed voor kerstwerk --> Bijvoorbeeld in een kerstkrans.

Foto 01: erg sierlijke, gesloten bloemknoppen van de Japanse wijnbes (Bron: Hilde DeG)

Foto 02: bloemknoppen en bessen

Foto 03: rijpe, iets kleverige bessen die erg lekker zijn.

Foto 04: stekelige, mooi behaarde stengel. Een jaarlijkse vervangingssnoei geeft de mooiste stengels.

Foto 05: stekelig samengesteld blad van de Japanse wijnbes

KENMERKEN VAN DE JAPANSE WIJNBES (Rubus phoenicolasius).
De Japanse wijnbes is een zeer mooie bladverliezende, kleinfruitsoort die bijzonder geschikt is als leiplant in fruit- en siertuinen.
De witroze bloemen verschijnen in juni-juli en zijn niet gevoelig voor de lentenachtvorst.
Mits een goede standplaats (vochthoudende grond en veel zon) kan deze bijzondere kleinfruitsoort in de vroege zomer bloeien en enkele maanden later reeds eetbare vruchten geven.
De Japanse wijnbes verdraagt ook halfschaduw in de tuin.
Oorspronkelijk is de stekelige leiplant afkomstig uit Noord-China en Japan.
De Japanse wijnbes heeft aantrekkelijke zoetzure vruchten welke we in de maand augustus aantreffen en deze zijn meestal niet te bekomen in de winkels.
Bramen (Rubus fruticosus) en taybessen (Rubus 'Tayberry') worden op dezelfde wijze als Japanse wijnbessen gesnoeid.

SNOEIEN VAN JAPANSE WIJNBES.
Jaarlijks snoeien voorkomt de uitbreiding van ziekten.
Snoeien kan in het najaar (oktober/november) of in het voorjaar (maart) gebeuren. De sterkste groei en mooiste scheuten bekom je door te snoeien in november.
Japanse wijnbessen, bramen en taybessen geven vooral bessen op jonge stengels die het vorige jaar gevormd zijn (= eenjarige twijgen).
Bij de jaarlijkse snoei worden alle oude takken die bessen hebben gedragen volledig verwijderd. Ze zijn te herkennen aan de zijtakken met verdroogde vruchten.
Gebruik, om de oude takken weg te snoeien, een goede takkenschaar, want de oude takken zijn soms 4 cm dik!
Het uitdunnen moet je doen om een luchtig gewas te bekomen dat minder ziektegevoelig is.
Bij de Japanse wijnbessen en de gestekelde bramen moeten er na het uitdunnen 4-5 jonge (eenjarige) twijgen per lopende meter overblijven.
Na de snoei worden de overige (jonge) takken waaiervormig omhoog geleid en losjes vastgemaakt.
Eventuele zijtakken worden op 2-3 knoppen ingekort (= ca 10 cm). De aangebonden takken worden ongeveer 10 (15) cm boven de bovenste draad afgesnoeid.
Aan een goed gesnoeide plant worden de vruchten groter, zoeter en zijn minder vatbaar voor vruchtrot. De planten groeien veel sierlijker als ze jaarlijks goed gesnoeid worden.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM JAPANSE WIJNBES - RUBUS PHOENICOLASIUS:
Japanse wijnbes - Rubus phoenicolasius planten en snoeien.
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van Japanse wijnbes (Rubus phoenicolasius).
Niet alle fruitsoorten worden op dezelfde wijze gesnoeid, raadpleeg hiervoor vorige groene weblinks!
Probeer eens een voordracht/lezing ivm kleinfruit bij te wonen! Ook in november en december zijn er praktische snoeilessen van van kleinfruit en fruitbomen die je kan volgen. Meer info, data en plaatsen in de agenda van onze FruitABC Nieuwsbrief!

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: japanse wijnbes, Japans wijnbes, Japanse braam, japanse braambes, wijnbes japans, chinese wijnbes, chinese braam, Rubus phoenicolasius, Rubus wijnbes, Rubus japanse wijnbes, snoeien japanse wijnbes

Foto 01: Ribes rubrum 'Rovada' - laatrijpende rode trosbes 'Rovada'

Foto 02: Ficus carica - vijg 'Brown Turkey'

Foto 03: Ribes uva-crispa - kruisbes, stekelbes (Ziektetolerant ras)

Foto 04: Vaccinium corymbosum - blauwe bes.

Het planten van fruitbomen en fruitstruiken is een belegging op korte en middellange termijn die snel een goed rendement geeft.
Het is NU de beste periode fruitboompjes, druiven en fruitstruikjes aan te planten. De hergroei is optimaal en er is zeer veel keuze in de tuincentra of in de kwekerijen. Enkel als de grond te nat is moet je het planten nog wat uitstellen!

Houtig kleinfruit zoals herfstframbozen, trosbessen, taybessen en bramen geven in de zomer reeds een eerste oogst. Vanaf het tweede jaar neemt de productie toe.
Rode herfstframbozen groeien het gezondste, zijn eenvoudig te snoeien en geven van augustus tot november rijpe bessen.
Fruit uit uw eigen fruittuin geeft erg lekkere en gezonde vruchten.
Zongerijpt fruit bevat meer vitaminen en gezonde bestanddelen.
Proeven van vers, in de zon gerijpt fruit uit de eigen fruittuin is een genot voor de smaakpapillen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM STARTEN MET FRUIT:
Japanse wijnbes/Japanse braam kan je ook planten in de siertuin.
Leifruit van taybessen of tayberry geven erg lekkere reuzeframbozen .
Optimale plantafstanden voor fruitbomen.
Starten met fruit in de tuin als belegging.
Rode- en witte trosbes in een fruithaag.

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

Ga eens naar een voordracht/lezing ivm houtig kleinfruit. je gaat er beslist meerdere nuttige tips horen voor een succesvolle fruittuin. Voor data en plaatsen zie agenda van onze nieuwsbrief.

Volg de dagelijkse berichten en tips ivm fruit op twitter! https://twitter.com/gdekinder
Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: aanleg fruittuin, fruitsoorten, fruittuin, planten encyclopedie, plantengids bomen, starten met fruittuin, starten met fruit

Wortelstekken zijn kleine wortelstukjes die van een grote moederplant gesneden worden en opgepot of geplant worden. De wortelstukjes maken nieuwe worteltjes, stengels en bladeren aan.

Foto 01: pot met wortelstek. 1. Pot met drainage opening. 2. Potscherven 3. Schuin aangesneden wortelstek 4. Luchtige stekgrond 5. Zand of perlite.

Foto 02: knip met een scherpe snoeischaar de wortels in stukken. Zie overzicht van plantensoorten verder!

Foto 03: wortelstek van kersonderstam (Op de bekomen onderstam kan je volgend jaar zoete- of zure kersen enten)

Foto 04: stekkalender fruitsoorten. Raadpleeg de online stekkalender voor de volledige kalender.

Eenvoudig planten vermeerderen door wortelstekken. Sommige planten hebben op hun wortels slapende knoppen. Als je een stuk wortel afsnijdt, dan kunnen hierop scheuten ontstaan.
Wortelstekken afkomstig van jonge moederplanten geven de sterkste groei.
TIJDSTIP.
- In de herfst (november - december) voor planten die weinig schimmelgevoelig zijn.
- In het voorjaar (februari - maart) voor planten die schimmelgevoelig zijn.

WAT NODIG?
- Wortels afkomstig van jonge planten. De aanbevolen worteldikte is 0,5 tot 1,8 cm.
- Scherp mes of snoeischaar.
- Propere potten of stekkist.
- Nieuwe luchtige zaai- of stekgrond. Het steksubstraat (stekgrond) moet zeer luchtig zijn, omdat de wortelstek veel lucht (zuurstof) nodig heeft.
- Zand of perlite.
- Koude (vorstvrije) kas/serre ofwel een zaaibed in volle grond.

WERKWIJZE
- Verwijder alle aarde van de wortels. Eventueel kan je de wortels proper maken met water.
- Knip de wortels in stukken (stekken), op een lengte van 5 tot 10 (15) cm. Gebruik bij voorkeur de uiteinden van de wortels, deze groeien het sterkste. Knip de stekken bovenaan recht af en onderaan schuin. (De bovenkant van de stek is het worteldeel dat het dichtste bij de plantbasis stond)
- Leg onderin de pot enkele potscherven en vul de pot op met matig vochtige, luchtige stekgrond.
Steek de wortelstekken verticaal in potten gevuld met luchtige stekgrond. Probeer ca 2,5 cm gietrand te behouden.
- Plaats de wortelstekken op een onderlinge afstand van 2,5 tot 5 cm van elkaar in de grond.
De schuine zijde van de stek zit beneden in de potten. De rechte kant van de stekken komt ca 0,5 cm boven de grondoppervlakte.
Dek de grondoppervlakte af met 0,5 tot 1 cm zand of perlite, zodat de wortelstekken niet meer zichtbaar zijn.
Plaats de pot met wortelstekken op een plaats waar het minstens 10°C is.
- Bij schimmelgevoelige wortelstekken kan je de snijwonde (snoeiwonde) enkele uren laten opdrogen voor je ze in de grond steekt.
- Eventueel kan je ook de wortelstekken in maart in een fijn gelegde tuingrond (zaaibed) op een diepte van ca 2 cm leggen. De grond moet tot op een diepte van 15 cm goed doorlaatbaar zijn.

NAZORGEN.
- Probeer bij de opgepotte wortelstekken die in de kas/serre staan de bodemtemperatuur niet lager dan 10°C te laten dalen.
- Planten die in de herfst gestekt werden kan je in mei oppotten.
- Voorkom dat de stekgrond te nat wordt, want dan kunnen de stekken schimmelen.
- Gewortelde stekken van fruitboomonderstammen kunnen in het voorjaar geënt worden.

PLANTENSOORTEN TE VERMEERDEREN DOOR WORTELSTEKKEN
- Fruitsoorten:
Chaenomeles (sierkwee), Ficus carica (vijg), Hippophae (duindoorn), Passiflora incarnata (passievrucht, passiebloem), Prunus spinosa (sleedoorn), Rubus idaeus (frambozen), Rubus (braam, taybes, wijnbes), Sambucus nigra (zwarte vlier),
- Onderstammen:
Actinidia deliciosa (gewone kiwi), Prunus avium (zoete kersonderstam), Prunus insititia 'St Julien A' (pruimonderstam),
- Vaste planten en sierheesters:
Sommige vaste planten (Oosterse papaper, phlox, anemoon, mierikswortel, ...) en sierheesters kan je ook vermeerderen door wortelstekken.
Bij de yacon/ appelwortel (= bijzondere wortelgroente) kan je in maart de broedknollen scheuren en na opdrogen afzonderlijk oppotten. Bewaar tot maart de broedknollen bij ± 4-6 °C, afgedekt met turf, zand of aarde om uitdroging tegen te gaan

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM WORTELSTEKKEN:
Index vermeerderen van planten door stekken.
Planten vermeerderen door wortelstekken (www.houtwal.be). (Opent in nieuwe venster)
Stekkalender voor alle fruitsoorten. (Opent in nieuwe venster)
Groente- en Fruit Encyclopedie met teeltinformatie van alle fruitsoorten.

Volg de dagelijkse berichten en tips ivm fruit op twitter! https://twitter.com/gdekinder
Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: wortelstek, wortelstekken, stekken wortels, wortels stekken, wortelstekken fruit, wortelstekken kiwi, wortelstekken onderstammen, wortelstekken bramen, wortelstekken frambozen, bouture de racine, root cutting, Wurzelschnittling

Foto 01: zelfbestuivende kiwi 'Jenny' geeft talrijke kleine vruchten. Dit ras is meestal vroeger pluk- en eetrijp.

Foto 02: pluk bij voorkeur de vruchten zonder steel. De lange harde steel kan andere vruchten beschadigen.

Foto 03: leg enkele kiwi's bij rijpe appels om de rijping te versnellen.

Op sommige plaatsen heeft het reeds licht gevroren en dat kan je zien aan de bruine kiwibladeren. Het is dan tijd om uw kiwi's te plukken.
PLUKTIJD.
Probeer zo laat mogelijk te plukken zodat je een hoog suikergehalte bekomt in de kiwivruchten.
Pluk na de eerste lichte vorst, afhankelijk van het ras.
Meestal kan je plukken rond half november, maar begin december plukken kan ook als er geen strenge vorst is geweest.
Zowel de groene als de gele kiwi's kunnen nu geplukt worden. Vroege rassen die reeds zacht aanvoelen moet je direct afplukken.

PLUKTIPS.
Pluk de kiwi's zonder vruchtsteel en laat die stelen hangen aan de plant. Zo is het bij de snoei in januari gemakkelijk om te weten waar je moet snoeien.
Sommige rassen zijn vroeger rijp en voelen nu reeds zacht (mals) aan. Vroegrijpende kiwirassen kan je best direct plukken en gebruiken voor consumptie.
Zachte of eetrijpe vruchten zijn aantrekkelijk voor vogels en kan je best direct plukken.
Voorkom beurtjaren door de vruchten te laat te plukken.

BEWARING.
Na de pluk moeten de vruchten nog enkele weken of maanden narijpen, vooraleer ze eetrijp worden. (Uitgezonderd de vroege rassen, die zal je direct gebruiken voor consumptie).
De kiwivruchten zijn erg gevoelig voor het rijpingsgas ethyleen. TIP! Leg enkele onrijpe (harde) kiwi's bij rijpe appels zodat de kiwi's sneller zacht (en eetrijp) worden.
Bewaar geen rijpe (zachte) kiwivruchten samen met onrijpe (harde) kiwi's! Door het rijpingsgas gaan de onrijpe vruchten versneld rijp worden, wat meestal niet gewenst is. (De onrijpe kiwi's kan je 2 tot 4 maand bewaren als er geen rijpe vruchten in de omgeving liggen)

Meer lezen over het plukken van gewone (groene) behaarde kiwi's - Actinidia delicosa. Zie weblinks!

ZAAIEN VAN KIWI.
Goed rijpe kiwivruchten kan je een koudebehandeling geven om later te kunnen uitzaaien. Een koudebehandeling kan je geven door overrijpe vruchten enkele weken in de diepvries te steken.
Kiwizaailingen (en planten bekomen door wortelstekken) geven meestal na 8 tot 12 jaar bloemen en mits goede bestuiving ook vruchten.
Geënte kiwizaailingen geven na 2 of 3 jaar bloemen.

PLANTTIPS.
Kiwiplanten zijn bladverliezende klimheesters die meestal geleid worden langs horizontale draden.
Goed afgerijpte planten in pot kan je in november reeds planten.
Plantgoed van groene kiwi's en van gele kiwi's is op sommige plaatsen reeds beschikbaar.

SNOEIEN.
De wintersnoei van oudere kiwiplanten kan in december en januari gebeuren.

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM KIWI - ACTINIDIA DELICIOSA:
Oudere kiwiplanten snoeien bij vorstvrij weer (december).
Plukken van gewone (groene) kiwi's - Actinidia deliciosa (volledig artikel).
Meer lezen over de vermeerdering en snoei van kiwi's.
Zaden laagstapelen geeft een betere kieming.

Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: Actinidia deliciosa, kiwi, chinese kruisbes, plukken van kiwi's, Chinese kruisbes plukken, kiwi plukken, kiwi's plukken, oogsten kiwi, kiwi oogsten, wanneer kiwi plukken

Foto 01 Kasdruif 'Ribier Muscat'

Foto 02 'Theresa'

Foto 03 'Philipp' (Niet volledig rijp)

Foto 04 'Boskoops Glory' (openluchtteelt)

Verwijder nu de verdroogde of beschimmelde trossen. Vernietig de trossen die aangetast zijn door rupsen (druiventrosrups).
Gezonde druiventrossen mogen nog blijven hangen, maar de verdroogde of beschimmelde bessen moet je verwijderen.
Gezonde druiventrossen kunnen op een vorstvrije plaats bewaard worden, mits de afgeknipte twijg (15 cm) in een fles water te steken.

DRUIVENRASSEN VOOR KASTEELT.
Gemakkelijke tafeldruiven voor kasteelt/serreteelt zijn o.a. 'Angela', 'Franziska', 'Katharina', 'Philipp', 'Royal', 'Sirius', 'Theresa' en 'Frankenthal'.
Pitloze druivenrassen voor kasteelt of serreteelt zijn o.a. 'Himrod', 'Jelena' en 'Perlette'.
Tafeldruivenrassen voor licht verwarmde kassen of serres en voor ervaren kwekers: 'Baidor', 'Golden Champion', 'Leopold III', 'Muscat d'Alexandrie' en 'Ribier'. Deze rassen zijn vatbaar voor meeldauw.

Meer lezen over bijzondere tafel- of dessertdruiven (Vitis vinifera). Zie weblinks.
In openlucht worden de nu laatste druiven geoogst.

Geënte druiven groeien meestal sterker en gezonder zodat ze minder hinder hebben van schimmel- en insectenaantastingen. Geënte druiven geven ook sneller een hoge productie dan de gestekte druivenplanten.
Zodra in de kas/serre de meeste bladeren afgevallen zijn kan je ALLE bladeren verzamelen en naar buiten brengen. Sommige bladschimmels overwinteren in de afgevallen bladeren en infecteren de nieuwe bladeren.

Indien je voldoende plaats hebt in uw (zonnige) tuin dan kan je best vroege en middentijdse rassen planten.
Kies voor ziektetolerante druivenrassen te planten. De belangrijkste schimmelziekten zijn echte- en valse meeldauw.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM DRUIVEN - VITIS VINIFERA:
Bijzondere druivenrassen.
Tafeldruiven- & wijndruivenrassen en verzorging (Vitis vinifera).
Valse meeldauw (Peronospora) op druiven (nieuw venster).
Ziekten en plagen (overzichtstabel).
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van druiven.

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

Volg mee de dagelijkse berichten en tips ivm druiven en fruit op twitter! https://twitter.com/gdekinder
Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: Vitis vinifera, Vitis druiven, tafeldruiven, eetdruiven, dessert druiven, kasdruiven, serre druiven, druiven kas, druiven voor serre, wijngaard druiven, tafeldruiven voor de kas

Als onderstam voor laagstam perenbomen (Pyrus communis cv's) wordt de iets vorstgevoelige kwee (Cydonia oblonga) gebruikt.
Het stilaan kouder, dus neem nu gepaste maatregelen!

KLIK OP DE AFBEELDING OM DEZE GROTER TE MAKEN!

Geef vorstgevoelige (kwee) onderstammen nu een bescherming tegen de strenge vorst!
De meeste laagstammen, struiken, snoeren en leivormen van peren, kweeperen en mispelbomen worden op de vorstgevoelige kwee geënt. Ook de wortels van een (laagstam) kweeperenboom kan je NU een vorstbescherming geven!
Ook ingekuilde kwee-onderstammen moet je beschermen tegen de wintervorst.

SOORTEN PEERONDERSTAMMEN.
Voor halfstam- en hoogstamperenbomen worden perenzaailingen gebruikt en deze zijn meestal ongevoelig voor de wintervorst. Ook de onderstam Pyrus 'Pyrodwarf' voor halfstam is ongevoelig voor wintervorst.
Voor tamelijk sterk groeiende laagstamperenbomen (Pyrus communis) wordt meestal de onderstam kwee (Cydonia oblonga 'Kwee A') gebruikt.
Voor zwakgroeiende laagstambomen gebruikt men de kweeonderstammen 'Kwee C', 'Kwee Adams' en 'Kwee Eline' (Q-Eline).
Volgens sommige bronnen zouden vooral perenbomen geënt op de onderstam 'Kwee C' vorstgevoelig zijn! De onderstam 'Kwee C' geeft de zwakste groei en de kleinste perenbomen.

BESCHERMMATERIAAL VOOR KWEE.

- Meestal zit na het planten van een laagstam perenboom de entplaats op 10 (20) cm boven de grond. Breng de bescherming aan tot net boven de entplaats.
Dek de boomspiegel (= strook grond rond de stam) af met gras, bladeren, champost of hakselhout.
Heb je geen passend beschermend materiaal ter beschikking? Dan kan je ook karton en groeidoek (vliesdoek) rond de stam aanbrengen.
Deze beschermende mulchlaag geeft een goede bescherming tegen de winterkoude die voorspeld wordt!

- In het voorjaar (april-mei) moet je de bescherming aan de stam wegnemen, om te voorkomen dat er wortels boven de entplaats worden gemaakt. ---> Ongewenste, sterke groei.
- Ingekuilde kweeonderstammen (en winterstekken) kun je beschermen door er 10 cm bladeren of champost rond te leggen.
- Ingekuilde kweeonderstammen kun je half/eind december binnenbrengen in een koele (vorstvrije) ruimte om ze in de maanden januari-maart te enten.
Voorkom uitdroging van kweewortels en kweestammetjes door ze in een emmer gevuld met vochtige potgrond te plaatsen.

TIP! Als je hakselhout of schors gebruikt op de boomstrook, dan kan je best regelmatig controleren op de aanwezigheid van muizen!

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM VORSTBESCHERMING:
Fruitbomen beschermen tegen wildvraat in een vorstperiode.
Vorstscheuren voorkomen bij fruitbomen.
Behalve kwee moet je ook vijgenplanten een bescherming geven tegen de winterkoude. Sommige nieuwe zwakgroeiende pruim-, perzik en kersonderstammen zijn ook vorstgevoelig en dien je net zoals kwee te beschermen.

Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: vorstbescherming peren, vorstbescherming kwee, vorstbeschutting, vorstschade perenboom, bevriezen peeronderstam, bevriezen kwee, Cydonia oblonga

Waarschijnlijk krijgen we in december enkele dagen wintervorst en je kan nu maatregelen nemen om barsten van de stam te voorkomen.

Door een sterke zonnestraling overdag en lage nachttemperaturen (vorst) die erop volgen, kunnen in de stam en dikke boomtakken sterke spanningen voorkomen waardoor ze scheuren (= vorstspleten).

Vorstscheuren kunnen bij sommige (fruit)boomsoorten ontstaan. Vooral jonge appelbomen, perenbomen, steenfruitsoorten (kersen & pruimen) en walnoten/okkernoten zijn erg gevoelig.
Fruitbomen op zwakgroeiende onderstammen zijn meer gevoelig.

OORZAKEN.
- Door een plotse en snelle temperatuurdaling, krimpt het spinthout veel sneller dan de binnenste houtdelen.
- Door te grote temperatuurverschillen kan de stam over een bepaalde lengte, vaak met een hevige knal openbarsten. Vorstscheuren kunnen optreden bij zware nachtvorst en zonnig weer overdag.
- Ook 's zomers kunnen sommige boomstammen barsten door extreem zonnig weer.

PREVENTIE.
De stam en de harttak worden preventief (op voorhand) hiertegen gewit of gekalkt. De witte kleur weerkaatst de winterzon, zodat de temperatuur overal gelijk blijft.
Een eerste behandeling kan in november gedaan worden. Een herhaling (2de x) kan in februari gedaan worden, omdat er dan veel zon kan zijn overdag.
Bomen met lichtgekleurde spiralen als wildafweermiddel zijn minder vatbaar.

PRODUCTEN.
- Stamafwitmiddel (= handelsproduct)
- Een ander zelf te maken afwitmiddel bestaat uit gedroogde koemest (125 g) of verse koemest (750 g), leem of klei (250 g), zeewierenkalk (1,25 kg) en water.

Het is raadzaam, voor het aanbrengen van het afwitmiddel, de schors af te schuren met een harde (stalen) borstel. Zo worden de schuilplaatsen voor schadelijke insecten en mijten ook opgeruimd.
Het stamafwitmiddel versterkt de schors en geeft een bescherming tegen zonnebrand & vorstscheuren.
In februari kan je dit product nog eens aanbrengen.
Sommige handelsproducten hebben ook wildafwerende eigenschappen, zodat vraatschade voorkomen wordt.

Tip! Maak na het afwitten van de stam een lijmband tegen de wintervlinder vast aan de boomstam.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM WINTERBESCHERMING:
Vorstscheuren bij bomen kan je nu voorkomen.
Fruitbomen beschermen tegen wildvraat.
Lijmbanden of rupsenlijm aanbrengen tegen de wintervlinder.

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: vorstscheuren, vorstspleten, vorschade fruitbomen, bastscheuren, zonnebrand, afwitmiddel vorstscheuren, afwitmiddel zonnebrand, stamafwitmiddel, stam afwitmiddel, Weissanstrich

KLIK OP DE AFBEELDING OM DEZE GROTER TE MAKEN!
Er is opnieuw een GRATIS Fruit-ABC-Nieuwsbrief van 10 bladzijden met praktische fruitinformatie beschikbaar. Deze nieuwsbrief (pdf) is ook op smartphone en tablet pc te lezen.

Onderwerpen die in de nieuwsbrief van december:
SNOEIEN.

Te snoeien in december
Druiven in kas/serre snoeien.

VERMEERDERING.
Fruitonderstammen stekken.
Vijgen stekken in pot.

PLANTEN.
Appelbomen: bestuiving bij planten.
Fruithaag maken?
Kleinfruitsoorten voor elke tuin, klein of groot!

ONDERHOUD.
Vorstscheuren en vorstspleten bij fruitbomen voorkomen.

ALLERLEI.
Notenbomen (gewone walnoten) voor grote én kleine tuinen!
Onderwerpen in volgende nieuwsbrief.

Inhoudsoverzicht nieuwsbrieven 2018.
Boekentips.

AGENDA.

Snoeilessen, plantlessen, workshops snoeien fruitbomen, praktische lessen snoeien van fruit, voordrachten ivm fruit telen, entlessen, tuinbeurzen, …

Volg eens een praktische snoeiles, entles of voordracht ivm fruit! Er zijn verschillende snoeicursussen & fruitlessen in Nederland en Vlaanderen. Data en plaatsen staan in onze TuinAgenda.
KLIK OP DE AFBEELDING OM DEZE GROTER TE MAKEN (Knipsel uit de agenda)

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

De FruitABC-nieuwsbrief verschijnt één keer per maand.
Maandelijks tips voor de fruittuin in uw mailbox? Schrijf je hier in om één keer per maand de GRATIS Fruit-ABC nieuwsbrief te ontvangen.
In de nieuwsbrief van december vind je teelttips, snoeitips en vermeerderingstips voor alle fruitsoorten. Nieuwsbrief NU lezen
Tijdelijk kan je de nieuwsbrief hier downloaden.

Volg de dagelijkse berichten en praktische tips op twitter https://twitter.com/gdekinder en/of op Facebook FB Liefhebbers van fruit & fruitteelt

labels: appelbestuiving, druiven snoei, vijgen stekken, vorstscheuren voorkomen, onderstammen stekken, walnoten planten, okkernoten planten, walnoten kleine tuinen, fruitnieuwsbrief

Het is nu ideaal om zwakgroeiende appelbomen en zelfbestuivende kiwiplanten te snoeien. Een vroege wintersnoei stimuleert de groei en kan grotere vruchten geven.
Zwakgroeiende & productieve appelrassen die je in december mag snoeien zijn Alkmene, Discovery, Earligold, Elstar, Idared, James Grieve, Jonathan, Wealthy en Winston.

In de tekstlinks kan je een volledige (en grotere) versie vinden van deze snoeikalender. In de 9de druk van de groente en fruit encyclopedie kan je de volledige snoeikalender ook vinden.
KLIK OP DE AFBEELDING OM ZE GROTER TE MAKEN!

Tijdelijk is het minder koud weer, maar later komt er opnieuw wintervorst! Als het niet regent mag je al starten met de snoei van kleinfruit, druiven (in kas/serre), ...
Controleer uw appelbomen op de aanwezigheid van vruchtboomkanker. Kleine aantastingen kan je best direct verwijderen zodat de aantasting niet gaat uitbreiden.

Bij strenge dagvorst kan je beter niet snoeien. Wacht dan enkele dagen tot het opnieuw zachter wordt om te snoeien.
Een deskundige fruitsnoei wordt zoveel mogelijk in de juiste maand toegepast.
Bekijk nu de handige fruit-snoeikalender; een handig overzicht wanneer wat te snoeien. Eenvoudig op te zoeken in de "Fruit ABC-Snoeikalender". Is ook te raadplegen in de Groente- en Fruit Encyclopedie, 8ste (herziene)druk of 9de herdruk. Zie ook weblinks.

Een gewone (uitdunnings-)snoei kun je in december doen bij appelbomen (Malus domestica), kiwi's (Actinidia deliciosa), kiwibessen (Actinidia arguta), kweepeer/ kweeappelboom (Cydonia oblonga), vijg (Ficus carcia), passievrucht (Passieflora), braambessen (Rubus fruticosus), frambozen (Rubus idaeus), Japanse wijnbes (Rubus phoenicolasius), kruisbessen/stekelbessen (Ribes uva-crispa), rode & witte trosbessen (Ribes rubrum), taybessen (Rubus 'Tayberry'), zwarte moerbei (Morus nigra), zwarte trosbessen (Ribes nigrum), zwarte vlier (Sambucus nigra) en kas- of serredruiven (Vitis vinifera).

Steenfruitbomen (Prunus-soorten) zoals pruimen en kersen mag je nu NIET snoeien. Ook gewone walnoten/ okkernoten (Juglans regia) mag je nu NIET snoeien.
Kersen- en pruimenbomen die je toch in de winter snoeit, zijn erg vatbaar voor loodglansschimmel en bacterieziekte (Pseudomonas) waardoor ze kunnen afsterven.
Het aan te raden van alle verdroogde vruchten (mummies) in alle fruitbomen goed te verwijderen. Zij zijn een besmettingsbron voor het volgende groeiseizoen.
Snoei steeds op een droge dag zodat de wonden snel opdrogen en genezen.

Niet alle fruitsoorten worden op dezelfde wijze gesnoeid!
Zeer uitvoerige informatie over het snoeien kan je vinden in de "Groente & Fruit Encyclopedie". Het snoeien van elke fruitsoort wordt er uitgelegd aan de hand van tekeningen, geactualiseerde tekst en foto's. Zie weblinks!

Van sommige plantensoorten kan je het snoeihout bijhouden om hout- of winterstekken te maken. In een volgende blog hierover meer...

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM SNOEIEN:
Fruit ABC-nieuwsbrief van 1 december.
Lichtvangers in appel- en perenbomen NU verwijderen.
Appelbomen eenvoudig snoeien in de winter.
December fruitsnoei van fruitbomen, druiven en houtig kleinfruit.
Frambozen snoeien (Rubus idaeus).
Zwarte bessen/zwarte trosbes/zwarte aalbes (Ribes nigrum) snoeien.
Snoeikalender per maand voor fruitsoorten (fruitstruiken, fruitbomen, druiven en kleinfruit).
Wortelsnoei als groeiregeling en om meer vruchten te bekomen (Volledig artikel).

Volg eens een praktische snoeiles of voordracht ivm fruit deze maand!
De data en plaatsen van snoeilessen in Nederland en Vlaanderen staan in onze FruitABC-nieuwsbrief.
GRATIS NIEUWSBRIEF. Eén keer per maand fruitnieuwtjes ivm praktische werkzaamheden ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief. Zie voorbeeld bij 1 december!

Twitter je mee? Volg de dagelijkse berichten en tips ivm fruit op twitter! https://twitter.com/gdekinder

Labels: fruitbomen snoeien, fruitbomensnoei, fruitsnoei december, snoeien fruitbomen december, snoeien december, snoeikalender december, snoeien in december, fruit snoeien in december

Enkele dagen vorst zijn goed om de planten in winterrust te brengen.

Raadpleeg de stekkalender voor het ideale stektijdstip! Fruitstekkalender. (Nieuw venster)

Gebruik een scherpe snoeischaar voor het maken van de stekken!

Voor het stekken van vijgen en zwarte moerbei zijn de twee eerste weken van december het meest geschikt! Neem enkel stekken van goed productieve rassen! Sommige rassen geven in ons klimaat geen vruchten.
Stekhout van vijgen kan je op een beschutte plaats (koude serre) inkuilen, om het in april uit te planten of in potten te steken.

TIPS BIJ HET STEKKEN.
Winterstekken of houtstekken maak je in de rustperiode van stevige eenjarige twijgen. Eventuele bladeren worden verwijderd.
Bij strenge vorst kan je beter geen stekhout knippen van de moederplanten.
Stekhout dat op voorhand verzameld werd kan verwerkt worden tot stekken. Zodra het overdag niet meer vriest, dan mag er wel stekmateriaal van de struiken gesnoeid worden.
Het stekhout kan je enkele dagen (vochtig) bewaren op een koele plaats.
Om de stekken te snijden kan je best een scherp mes of een scherpe snoeischaar gebruiken.
De steklengte is 20-25 cm. Knip de stekken juist onder en juist boven een knop recht af.
Grove/ruwe wonden kan je glad snijden met een scherp mes, zodat de wonden beter genezen.
Het vermeerderen van fruitsoorten of onderstammen door stekken wordt zoveel mogelijk in de juiste maand toegepast en is eenvoudig op te zoeken in de "Fruit ABC-Stekkalender".
Houtig kleinfruit, druiven en onderstammen vermeerder je eenvoudig door stekken. Ook vele sierstruiken kan je nu stekken.

ONDERSTAMMEN TE STEKKEN IN DECEMBER.
Kweeperen - Cydonia oblonga, een zwakgroeiende onderstam voor laagstam perenbomen, mispels en kweeperen.
kersonderstam 'Colt' (Prunus avium 'Colt'),
pruimonderstammen (Prunus domestica) 'Saint Julien A', Zwarte Myrobolaan en 'Brompton'.
gele alpenbes (Ribes aureum)
druifonderstammen (Vitis vinifera '5BB', 'SO4')
witte moerbei (Morus alba).

FRUITSOORTEN EN KLEINFRUIT TE STEKKEN IN DECEMBER.
# Fruitsoorten:
Kweeperen - Cydonia oblonga (fruitsoort), tafeldruiven & wijndruiven (Vitis vinifera), vijg (Ficus carica), witte- en zwarte moerbei (Morus alba & Morus nigra), mirabelpruimen, ...

# Houtig kleinfruit:
Jostabes (Ribes 'Jostaberry'), rode- en witte trosbessen (Ribes rubrum), zwarte trosbes/aalbes (Ribes nigrum), kruisbes/ stekelbes (Ribes uva-crispa) en zwarte vlier (Sambucus nigra)

# SIERHEESTERS OF SIERBOMEN MET EETBARE VRUCHTEN OF BESSEN TE STEKKEN IN DECEMBER.
Japanse sierkwee/dwergkwee (Chaenomeles japonica),
Gele alpenbes (Ribes aureum) --> goede onderstam voor stamvormen van trosbessen en kruisbessen.

WORTELSTEKKEN.
Ook te vermeerderen door wortelstekken: pruimonderstammen, kersonderstammen, (pawpaw), sierkwee, bramen, frambozen, kiwi en zwarte vlier. (Zie weblinks)

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM STEKKEN VAN PLANTEN:
Snoeien van fruitplanten in december.
Stekken van houtig kleinfruit en fruitonderstammen in november.
Stekken van fruitonderstammen. Vermeerderen van peer- en pruimonderstammen.
Kruisbessen - stekelbessen (Ribes uva-crispa) stekken.
Vijgen (Ficus carica) vermeerderen met stekken.
Stekken van planten in de fruitstekkalender.
Weblinks i.v.m. het vermeerderen van planten.
Werkwijze bij het stekken van diverse fruitsoorten.

Ook van de minder bekende wortelgroente yacon (appelwortel) kan je nog stengelstekken nemen mits er aan de stengels nog geen vorstschade is. Steklengte 8-20 cm; onderste bladeren verwijderen. Steek de stekken in potten gevuld met stekgrond op een tamelijke warme plaats (12-18°C). Beschermen met plastiek zakje of vliesdoek tegen uitdroging. De wortels ontstaan reeds na 2 weken.
Gewortelde stekken van de yacon (een wortel met appel/peer/meloen smaak) moet je op een vorstvrije (lichtrijke) plaats bewaren tot bij het uitplanten vanaf 15 mei. (Temperatuur 3-8°C)

De meeste fruitsoorten kunnen gewoon als winterstek in openlucht ingekuild worden.
Rode-, witte- en zwarte trosbessen wortelen erg gemakkelijk en mogen ook direct ter plaatse geplant worden.
Bij een te lage temperatuur is er geen beworteling. Je kunt daarom sommige soorten in een licht verwarmde kas/serre of binnenshuis stekken: vijgen, moerbei, druiven, ...

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: plantenvermeerdering, stekkalender, planten vermeerderen, stekken in december, fruit stekkalender, fruit stekken december, fruitsoorten stekken december, winterstekken, houtstekken, december stekken

Zelf vijgen (Ficus carica) vermeerderen door stekken kan je NU doen! Na zware wintervorst wortelen de stekken niet goed, dus probeer deze week (of maand) nog te stekken!

Als de planten 's morgens bevroren staan kan je beter geen stekhout verzamelen!

De vijgenstruik is een fruitgewas dat tamelijk gemakkelijk te stekken is, mits een licht verwarmde kas of serre te hebben. (Je kan de potten ook binnenshuis plaatsen waar het ook warm is)
Stek enkel van vijgenstruiken of vijgenbomen die in ons klimaat vruchten geven! Sommige vijgenrassen geven in ons klimaat nooit eetbare vruchten.
Vijgenstruiken kan je ook vermeerderen door een tak in de grond af te leggen en dan aan te aarden. Takken die je nu aflegt kan je pas op het einde van 2019 verwijderen.
Met de snoeizaag kan je best een grote tak (2 tot 5 meter lang) onderaan wegzagen.

TIPS BIJ HET STEKKEN VAN VIJGEN.
Een grote tak kan je in kleine stukken zagen of knippen.

Elke stek is 10 tot 30 cm lang en heeft een stuk meerjarig hout onderaan. Aan dat meerjarig hout staat een stukje (ingekort) eenjarig hout.
Maak geen stekken van bevroren takken, want dergelijke stekken wortelen niet meer.
Gebruik als stekmateriaal meerjarig hout van 2 tot 7,5 cm dikte (2-7,5 cm doorsnede) en een lengte van 10-30 cm. (Snoeihout is hiervoor bruikbaar)

Heb je nu geen tijd of plaats om de stekken in kleinere potten te plaatsen, zet dan de gemaakte stekken in een grote pot en vul aan met vochtige stekgrond. In mei-juni kan je de stekken dan in potjes plaatsen om te laten wortelen. (Sommige kenners kuilen hun snoeihout in de serre om er in april stekken van te maken)

HET STEKEN VAN DE STEKKEN.
Vul grote zwarte plastieken potten (bij voorkeur ca 1-3 liter grootte) met handvochtige stekgrond (of zaaigrond) en plaats hierin 2 of 3 stekken. Druk licht aan zodat de stekken vast staan.

Je kan ook kleinere potten gebruiken, maar dan is de steklengte 8-15 cm en de stekdiameter 1,5-5 cm.

Stekken steken in zgn stekbakken en na het inwortelen oppotten geeft meestal geen goed resultaat. (Vijgen verdragen het verplanten niet goed)
De aanbevolen temperatuur om te bewortelen is 15-18°C. Sommige kenners stekken vijgen (in pot) in februari op bodemverwarming bij ca 20°C.

ZORGEN NA HET STEKKEN.
Plaats de potten met stekken in een licht verwarmde ruimte (12-18°C.).
Zodra de stekken blaadjes vertonen, moet je ze beschermen tegen uitdrogen door een (geperforeerde) plastiek zak over de stekken te doen. De bladeren ontstaan voor de stekken geworteld zijn!
Afhankelijk van de (bodem)temperatuur kan het 1 tot 3 maanden duren voor de stekken wortels vormen.

Na het bewortelen mag de temperatuur wat dalen. (5-12°)

Op dezelfde manier als vijgen kan je ook zwarte moerbei (Morus nigra) stekken. Ook hier heeft strenge wintervorst een slechte invloed op de beworteling.

VIJGENSTRUIKEN VERPLANTEN
Oudere vijgenstruiken (5 tot 10 jaar) kan je best in het voorjaar (begin maart) bij vorstvrij weer verplanten als de grond niet meer bevroren is.
Bij strenge wintervorst (van maart tot april) moet je de onderste delen van de struiken afdekken met droge bladeren en de stammen in jutte of vliesdoek inpakken.

Neem voor alle zekerheid ook een aantal stekken zoals in dit blogbericht beschreven is.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM VIJGEN - FICUS CARICA:
Vijgen en hazelaars vermeerderen door afleggen of marcotteren.
Vorstbescherming voor vijgen geeft meer vruchten volgend jaar .
Vermeerderen van vijgen (Ficus carica) door stekken en afleggen.
Tips om vijgen te snoeien en te planten .

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

Een keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: Ficus carica, vijgen, vermeerderen, stekken vijgen, stekken Ficus carica, vermeerderen van vijgen, Fig, vijgen stekken, stekken van vijgen

Foto 01: Winterstekken van zwarte vlier - Sambucus nigra

In september en oktober rijpen de zwarte, vitaminerijke bessen en de planten hebben nu al hun bladeren verloren.
Het kan interessant zijn van zelf vlierstruiken aan te planten in een grote tuin, zodat de bessen (beschermd met een vogelnet) volledig rijp kunnen geplukt worden.
Van de vlierbloesem kan je lekkere limonade maken.
Heel wat nuttige insecten overleven beter door de aanwezigheid van vlierstruiken in de omgeving van fruitbomen & kleinfruit. Zwarte vlier is een goede bankerplant voor nuttige insecten zoals lieveheersbeestjes en gaasvliegen.
Stevige en rechte vliertakken kan je gebruiken om in de zomer gesteltakken van jonge perenbomen uit te buigen.
Als het overdag vriest kan je beter niet planten of snoeien! In bevroren of besneeuwde grond kan je beter ook niet planten.

GROND.
De Sambucus nigra (zwarte vlier, inheemse vlier, Europese vlier) heeft een voorkeur voor een lichtvochtige, humusrijke en stikstofrijke gronden.
De grond mag neutraal ofwel kalkrijk zijn (pH 6 tot 7,5).
De beste groei bekom je op een goed gedraineerde, humusrijke leemgrond.

GRONDVOORBEREIDING.
Breng voor het planten voldoende organisch materiaal (compost, half verteerde stalmest) op de plantplaats.
Te natte grond kan je best ontwateren (draineren).
Indien drainage niet mogelijk is, dan kan je op verhoogde bedden planten.

BESTUIVING.
De meeste rassen zijn deels zelfbestuivend.
Door twee of meer verschillende vlierrassen kort bij elkaar aan te planten is er een betere (kruis)bestuiving en zal de bessenproductie toenemen.

PLANTEN.
Een hoog kleurstofgehalte hebben 'Skondol', 'Samye', 'Sampo', 'Mammut', 'Haidegg 25' (met hoog suikergehalte) en 'Haschberg'.
De teelt is mogelijk als struik, maar ook als stamvorm (boom).
De plantafstand van vlierplanten in de rij is 3 tot 4 (5) meter. (Sommige kenners planten vlierbomen op 2 x 3,6 m afstand).

Je kan ook winterstekken uitplanten op de definitieve plantplaats. Later dun je de planten uit zodat ze voldoende ruim uit elkaar staan.
In de natuur staan er op vele plaatsen vlierstruiken, maar die geven meestal vlierbessen met minder goede eigenschappen. (Groene besstelen, kleine bessen, ongelijke rijpheid, ...)

BLOEI.
In juni of juli. Met geurende, witte (eetbare) bloemen.

OOGST.
September-oktober.
Probeer rassen te gebruiken met donkerrode vruchtstelen bij rijpheid.
De groene delen bevatten toxische stoffen. Een ongelijke rijping is een probleem. Probeer enkel gekookt sap gebruiken.
Vlierbessenstruiken of bomen zijn ongeveer 15 jaar in productie.
De rijpe bessen zijn rijk aan vitaminen, sporenelementen en bio-actieve stoffen. Ze verhogen de lichaamsweerstand en werken bloedzuiverend.
Vliersap is zeer goed tegen griep en verkoudheden. Hoofdzakelijk gebruikt voor verwerking tot siroop, sap, confituur, soep, thee (bloesem), limonade en als natuurlijk kleurmiddel.
Vlierbessenextract ondersteunt het immuunsysteem en de afweer van het lichaam.

SNOEIEN.
Snoei elk jaar alle (meerjarige) takken die bessen hebben gedragen weg.
Je kan vlier ook als struik of als laagstam knotboom (takvrije stam van 50 cm) aanhouden. Je hebt dan elk jaar bloemsems en bessen om te oogsten.

Zie weblinks voor meer snoeitips.

Stevige en rechte vliertakken kan je gebruiken om gesteltakken van jonge perenbomen uit te buigen. Je hoeft dan geen hinderlijke touw te gebruiken bij het afbuigen. Zie bij uitbuigen perenbomen.
Een bundel of bussel vliertakken kan je in uw fruitbomen hangen als nestplaats voor oorwormen en/of gaasvliegen. Vooral in april en mei is dit erg nuttig!

VERMEERDERING.
Vlier is te vermeerderen door zaaien, winterstekken/houtstekken, zomerstekken, wortelstekken en afleggen of marcotteren.
Bij het zaaien gaan de typische kenmerken (besgrootte, bessenkleur, rijptijd, ...) verloren.
1) Houtstekken.
Herfststekken van sterke eenjarige twijgen die tijdens de maanden november-december gemaakt werden kunnen direct uitgeplant worden in volle grond.
De houtige herfststekken kunnen ook in plastiekfolie gewikkeld worden en in een koelcel (of een andere koele, donkere plaats) bewaard worden tot het voorjaar.
Winterstekken of houtstekken in rusttoestand met twee of meer internodiën kunnen genomen worden van sterkgroeiende, eenjarige twijgen.
De winterstekken kunnen ook in de vroege lente (maart) gemaakt worden en direct uitgeplant worden in volle grond.

De houtstekken worden zodanig in de grond geplaatst dat enkel de bovenste paar knoppen boven de grondoppervlakte komen.
2) Zomerstekken.
3) Wortelstekken.

ZIEKTEN EN PLAGEN.
Bladluizen, vogelvraat en woelratten.
Tomatenringspotvirus (verspreid door aaltjes, paardenbloemen en in het wild groeiende vlierstruiken), diverse houtrupsen, stam- en twijgkankers, verwelkingsziekte en bladvlekkenziekte.

WEBLINKS IVM VLIER - SAMBUCUS NIGRA.
Aanbevolen plantafstanden voor ALLE fruitsoorten.
Goede en slechte buren voor fruitsoorten. Combinatieteelten van fruitbomen en kleinfruit.
Vlierstruiken planten, snoeien en vermeerderen.
Houtig kleinfruit en fruitstruiken te stekken in december.

Fruitsoorten vermeerderen door stekken (index-pagina).
Stekkalender voor alle fruitsoorten.
Weblinks i.v.m. het vermeerderen van planten.
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van zwarte vlier.

Een keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: vlier planten, planten Sambucus nigra, Sambucus nigra, elderberry, vlier stekken, stekken van vlier, winterstekken van vlier

Fot0 01: Gele kornoelje (Cornus mas) met erg aantrekkelijke bloemen voor de bijen én eetbare bessen.

Foto 02: Afrikaantjes gecombineerd met herfstframbozen in pot.
Uitvoerig overzicht van alle combinatieteelten Goede en slechte buren bij fruitsoorten en sierplanten. Goede en slechte combinaties van plantensoorten.
Een volledig geactualiseerd overzicht kan je vinden blz 396 en 397 van de Groente- en Fruit Encyclopedie, 8ste en 9de (herziene) druk.

Zelf gekweekt fruit smaakt het best! Het is belangrijk dat, bij de aanleg van de fruittuin, gelet wordt op de keuze van de verschillende fruitsoorten, want de grond wordt door het intensief telen gemakkelijk uitgeput.

WAAROM VERSCHILLENDE PLANTENSOORTEN COMBINEREN?
Een zo groot mogelijke verscheidenheid in de tuin geeft niet alleen aan de tuinier plezier, maar ook aan de vele nuttige insecten en vogels.
Schimmelziekten en plagen krijgen minder kans om zich uit te breiden. Geurende kruiden en groenten kunnen bepaalde vliegen en muggen verjagen.
Maak daarom de juiste keuze uit de verschillende fruitsoorten om zo ziekten en plagen te vermijden en om een grotere opbrengst te garanderen.
Een natuurlijke moestuin laat planten, dieren en insecten in harmonie met elkaar leven. Vervelende onkruidgroei is beter te beheersen.
Door diverse verschillende fruitsoorten te combineren is er meestal minder schade van diverse plagen (insecten, mijten, ...).
Bomenrijen van okkernoten/gewone walnoten op een landbouwperceel verhogen de biodiversiteit en er zijn meer nuttige insecten aanwezig die plagen helpen te bestrijden.
Een houtwal of gemengde haag (met gele kornoelje, haagbeuk, hazelaar, tamme kastanje, zwarte els en zwarte vlier) nabij fruitbomen zorgt voor veel natuurlijke vijanden van plagen.
Bloemenranden in of naast een fruitperceel zorgen voor meer nuttige insecten die door het aanwezige stuifmeel beter kunnen vermeerderen.
Smeerwortel in de omgeving van appelbomen zorgt voor extra kalium en zou woelmuizen afweren. Minstens 4 keer per jaar afmaaien zodat de smeerwortel niet te groot wordt.
Hondsdraf en kattenkruid (Nepeta) kan je onder fruitbomen planten als nuttige bijenplant (solitaire bijen) en als laagblijvende bodembedekker.

Tuinbonen of labbonen (Vicia faba, zie foto) in of naast een fruitperceel zorgen voor een betere grondstructuur en er zijn later meer nuttige insecten aanwezig. (O.a. oorwormen en lieveheersbeestjes komen naar de zwarte bonenluis). Deze koudeverdragende peulgroente is te zaaien in december, februari en maart. (Binnen voorzaaien in potten en later uitplanten is ook mogelijk). Zie teeltbeschrijving blz 195 van de Groente- en Fruit Encyclopedie, 8ste druk.
Zwarte vlier (Sambucus nigra) is aantrekkelijk voor bladluizen en later ook voor nuttige insecten (bankerplant). Rechte vliertakken kan je gebruiken om takken van perenbomen uit te buigen.

ENKELE GOEDE COMBINATIES.
Trosbessen die nabij appelbomen staan zijn signaalplanten om een tekort aan kalium (K) aan te geven. Vooral op lichte grond (zandgrond) is dat nuttig.
De nuttige vijanden kunnen zich beter vermeerderen op trosbessen, zodat een aantasting van de roze appelluis (op de appelbomen) meestal beperkt blijft.
Struikrozen die nabij druiven staan zijn signaalplanten om een eerste aantasting van echte meeldauw aan te geven.
Meer goede combinaties kan je vinden in de 8ste (en 9de) herwerkte druk van de Groente en Fruit Encyclopedie (2015 & 2017).

ENKELE AF TE RADEN COMBINATIES.
De gewone witte meidoorn (Crataegus monogyna) kan je beter NIET bij uw perenbomen aanplanten, want deze meidoorn is een waardplant voor bacterievuur (perenvuur).
Frambozen & bramen en aardbeien kan je beter NIET combineren met elkaar, want zij behoren tot dezelfde plantenfamilie (Rozenfamilie) en de kans op aantasting door de taxuskever wordt dan groter.
Kiwibessen kan je beter NIET combineren met bodembedekkers, want tijdens de zomer is er dan sneller een tekort aan water. Kiwibessen wortelen erg oppervlakkig en in een droge zomer zoals in 2015 kan er schade voorkomen.
Op droogtegevoelige gronden kan je bij pitfruit- en steenfruitbomen beter geen onderbegroeiing toelaten. Een zwart gehouden boomstrook/plantstrook van 0,6 tot 1 m breedte is aan te raden.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM COMBINATIETEELTEN:
Snoeikalender per maand voor fruitsoorten (fruitstruiken, fruitbomen, druiven en kleinfruit).
Goede en slechte buren bij fruitsoorten en sierplanten. Goede en slechte combinaties van plantensoorten.
Plantafstanden voor fruitbomen en fruitstruiken.
Meer lezen over de betekenis van wetenschappelijke fruitnamen in het nieuwe tuin- en plantenboek "ABC van het plantenlatijn. Betekenis van botanische namen".

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

TIP! Volg eens een voordracht/lezing ivm combinatieteelten! (Zie nieuwsbrief)

Een keer per maand praktische tips voor de fruittuin ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: combinatieteelt, goede en slechte buren, combinatieteelten, tussenteelt, onderteelt, fruitsoorten combineren, ABC plantenlatijn, combinatie teelt, fruit combineren, companion planting, good companions, bad companions

Ook volgende maand kan er toch vorst en mogelijk sneeuw komen! Neem dus tijdig uw voorzorgen! Appelbomen worden eerst aangevreten door wild.
Vooral als er sneeuw ligt kan er veel wildschade voorkomen! Konijnen, hazen, reeën, geiten, woelmuizen en ratten kunnen knagen aan de bomen.

Een gaasnet van kunststof geeft een bescherming tot ca 60 cm hoogte.

Een spiraalvormige plastiekband rond de stam geeft een bescherming tegen knaagdieren en tegen vorstscheuren.
KLIK OP DE AFBEELDING OM DEZE GROTER TE MAKEN!
Langdurige sneeuw in de tuin kan tot gevolg hebben dat er vreterij aan (jonge)fruitbomen komt.
Vooral in (bos)gebieden met veel wild dienen de boompjes, druiven en struiken beschermd te worden.
Geplante bomen, druiven en struiken kunnen beschermd worden tegen vreterij van wild.

GEVOLGEN VAN WILDVRAAT.
Jonge fruitboompjes die aan de stam aangevreten worden zijn meestal verloren, tenzij de schade nog beperkt is.
Indien de schors volledig rond de stam afgevreten is, dan sterven de bomen af.
Is er nog een stuk schors van beneden tot boven intact, dan is er nog kans op overleven, maar zal de groei veel zwakker zijn dan normaal.
Bij appelbomen kan op de beschadigde stam vruchtboomkanker ontstaan, waardoor de bomen na enkele jaren afsterven.

HOE OF WAARMEE FRUITBOMEN BESCHERMEN?
Een goede bescherming is mogelijk met kunststof gaasnetjes, spiraalvormige plastiekbanden en eventueel ook met kuikengaas.
Er zijn ook speciale wildgaaskokers (netvormige metaaldraad, afmeting 44 x 70 cm) die snel rond een aanplanting van jonge boompjes kan gezet worden.
In sommige tuincentra is een product te bekomen om op de stam te smeren tegen wildvraat. (Meestal geeft dit te smeren product ook een bescherming tegen vorstscheuren).

CONTROLE OP AANWEZIGHEID VAN WILD.
In vers gevallen sneeuw kan je controleren of er sporen zijn van schadelijke knaagdieren. (Konijnen, hazen, reeën).
Als controlemiddel kan je regelmatig wat vers snoeihout van fruitbomen op de grond leggen, als voedsel voor de knaagdieren. Meestal is snoeihout van appelbomen het lekkerste voor die knaagdieren en daarbij hebben ze dan nog een voorkeur voor de appelrassen ‘Alkmene’, ‘Elstar’, ‘Fuji’ en ‘Karmijn de Sonnaville’.

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

NUTTIGE WEBLINKS.
Beschermen van (fruit)bomen tegen wildvraat en de nazorgen na het planten.
Plantenziekten en plagen bij fruitbomen en fruitstruiken.
Volg de dagelijkse berichten en praktische tips op twitter https://twitter.com/gdekinder en/of op Facebook FB Liefhebbers van fruit & fruitteelt
Een keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.

labels: bescherming tegen wild, schade van wildvraat, voorkomen van wildvraat, vreterij van wild, wildvraat, wildvraat bescherming, wildvraat, konijnenvraat, konijnen fruitbomen

SNOEITIJDSTIP.
Snoei niet als het overdag vriest!
De vrouwelijke en tweeslachtige kiwiplanten kan je best in december en januari snoeien.
Te laat snoeien (februari - maart) heeft sapverlies/bloeden tot gevolg.
De bestuivers (mannelijke planten) snoei je altijd NA de bloei.
Indien je niet kan snoeien in december (januari), dan kan je beter wachten tot er voldoende bladeren op de planten staan (mei).
Snoeien in de wintermaanden (december-januari) zal de groei bevorderen en de grootste vruchten geven, terwijl het snoeien in het voorjaar/ zomer (mei - september) de groei zal verminderen.
De zelfbestuivende kiwi's die meestal veel kleine vruchten geven kan je best in december snoeien.

WAAROM SNOEIEN?
Door te snoeien bekom je minder vruchten, maar de vruchten worden groter en zoeter.
Het plukken van kiwi's is gemakkelijker uit te voeren als de planten regelmatig gesnoeid worden.
Het uitzicht van mooi gesnoeide kiwiplanten is mooier dan bij ongesnoeide planten.

SNOEITIPS.
De bloemen komen op zwakke twijgen (korte eenjarige twijgen) die het jaar tevoren zijn gevormd.
De kiwivruchten ontstaan meestal uit de eerste 3 tot 6 knoppen van een zich ontwikkelende jonge scheut.
Probeer de vruchttakken die ouder dan drie jaar zijn te vervangen door jonge twijgen.
Vruchthout dat te lang is, kan je terugsnoeien tot op een zwakke twijg korter bij de hoofdtak.
Dun de vruchttakken voldoende uit zodat het zonlicht alle twijgen kan bereiken.
Tip! Uitvoerige snoeiinformatie kan je ook raadplegen in de hieronder vermelde fruitboeken!

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN. --> ideaal kerst- of nieuwjaarsgeschenk!

Meer lezen over "Gemakkelijk fruit. Fruit uit eigen tuin, terras en balkon" (Auteur Guy De Kinder, Kosmos Uitgevers).

Groente- en Fruit Encyclopedie (Auteurs: Luc Dedeene & Guy De Kinder) met praktische tips voor alle fruitbomen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM KIWI - ACTINIDIA DELICIOSA:
Plukken van gewone (groene) kiwi's - Actinidia deliciosa (volledig artikel).
Wintersnoei bij kiwiplanten in december. (Nieuwe venster)
Meer lezen over de vermeerdering van kiwi's.

Als je maar 1 kiwibes (Actinidia arguta) kan planten dan kan je best kiezen voor tweeslachtige (zelfbestuivende) kiwibessen (Issai, Vitikiwi en Kokuwa)!
Zelfbestuivende kiwi's (Actinidia deliciosa) zijn 'Jenny' en SOLISSIMO® 'Renact'. Een jaarlijkse uitdunningssnoei en vruchtdunning is nodig om de vruchten voldoende groot te krijgen!

Een keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: kiwi snoeien, Actinidia deliciosa, kiwi, kiwi's snoeien, snoeien van kiwi, kiwisnoei, snoeien Actinidia, kiwiplanten snoeien

Fruitplanten stekken in november.

Fruitonderstammen vermeerderen door stekken.

Topafleggen van bramen & taybessen.

Zaden laagstapelen geeft een betere kieming.

Kaki's en persimoen oogsten (Diospyros kaki, Diospyros virginiana).

Japanse wijnbes snoeien (Rubus phoenicolasius).

Starten met fruit in uw tuin?

Wortelstekken van kiwi's, bramen en pruimonderstammen.

Gewone kiwi's plukken (Actinidia deliciosa cv's).

Tafeldruiven voor de kas of serre.

Kweewortels (peeronderstam) beschermen tegen de vorst!

Vorstscheuren bij bomen NU voorkomen!

Fruit-ABC-Nieuwsbrief van 1 december

Fruitsoorten in december snoeien.

Fruitplanten stekken in december.

Vijgen kan je zelf stekken in december.

Zwarte vlier planten, snoeien en vermeerderen.

Combinatieteelten: goede en slechte buren.

Fruitbomen beschermen tegen wildvraat!

Oudere kiwiplanten (vrouwelijke kiwi's) snoeien