Inheems- en uitheems fruit

De vrouwelijke wintervlinders klimmen vanaf nu in fruitbomen om eitjes te leggen. Breng daarom lijmbanden aan om dit tegen te gaan!
Als de nachttemperatuur rond het vriespunt zakt is het tijd om lijmbanden tegen de wintervlinder om de stam te plaatsen.

De kleine wintervlinder (Operophtera brumata, familie Spanners) is een nachtvlinder waarvan de spanrupsen in de lente schade kunnen doen aan fruitbomen.
Bij appel-, peren-, pruimen- en kersenbomen kan er in het voorjaar veel vraatschade zijn.
Plantensoorten waarop de kleine wintervlinder vaak voorkomt zijn eiken (Quercus), haagbeuk (Carpinus betulus), wilg (Salix), populier (Populus) en es (Fraxinus). Op nabij groeiende fruitbomen kan er ook vraatschade zijn.

Vretende spanrupsen van de kleine wintervlinder in het voorjaar.

Lijmbanden aangebracht in oktober-november om de vrouwtjes te vangen.

Vogelhuisje voor de koolmees, die veel spanrupsen kan opruimen in het voorjaar.
KLIK OP DE FOTO OM DEZE GROTER TE MAKEN!

Lijmbanden tegen de wintervlinder aanbrengen.

Natuurlijke vijanden van de wintervlinder zijn o.a. de koolmezen, dwergvleermuizen, scharrelkippen (onder de fruitbomen) en de bonte vliegenvanger.

Tijdens de zomer zit deze motten in popstadium in de grond.
De vleugelloze vrouwtjes van de "kleine wintervlinder" gaan in de periode van de eerste nachtvorsten (oktober-november) langs de boomstam omhoog klimmen en haar eitjes leggen bij de eindknoppen van de takken.

In het voorjaar, zodra de eerste bladeren verschijnen, komen de spanrupsen uit de eieren. De kleine spanrupsen vreten in het voorjaar aan de jonge bladeren en soms ook aan de bloemknoppen.

PREVENTIE:
- Verwijder vooraf alle hoog opgroeiende begroeiing, want langs daar kunnen die insecten ook omhoog kruipen.
- Maak de boomstam onderaan goed proper met een harde (stalen) borstel en wrijf alle loszittende schorsdeeltjes weg. De plaats waar een lijmband of rupsenlijm moet komen zou goed proper moeten zijn.
Maak vervolgens op de boomstam een boomlijmband vast. Door begin oktober lijmbanden (20-25 cm breedte) rond de stam aan te brengen kan men vele vrouwelijke wintervlinders opruimen. Einde januari kunnen de lijmbanden verwijderd en verbrand worden. De lijmbanden worden op een hoogte van 1-1,5 meter boven de grond aangebracht (halfstam en hoogstam) en moeten minimaal 20-25 cm breed zijn. Bij laagstambomen worden de lijmbanden net onder de zijtakken vastgemaakt (ca 60 cm boven de grond).
Er bestaat ook rupsenlijm die je kan opwarmen in een warmwaterbad en daarna met een schilderskwast rond de stam kan uitstrijken. Probeer dit werkje op een tamelijk warme dag te doen, dan is deze lijm beter uit te strijken.
Door lijmbanden net onder de onderste gesteltakken vast te maken kan je het opklimmen van de vrouwelijke wintervlinders voorkomen.
Op een milieuvriendelijke manier kan je zo grote vraatschade in het voorjaar voorkomen.
- Hang begin oktober speciale feromoonvallen (+ lokstof) in uw fruitbomen op om de mannelijke wintervlinders te vangen.
- Plaats nestkasten voor vleermuizen nabij uw fruitaanplanting. Vleermuizen eten zeer veel insecten zoals o.a. wintervlinder, fruitmot (motten), meikevers, muggen, perenbladvlo, wantsen. Vleermuizen doen nooit schade aan fruit. Voor vlaanderen zijn de gewone dwergvleermuis, de rosse vleermuis (of vroegvlieger) en de laatvlieger interessant.
Een vleermuizenkast kan op minstens 3 meter hoogte op een paal, tegen een boom of gevel geplaatst worden. De kasten komen op een zuid-, zuidoost of zuidwest kant. Het materiaal voor een nestkast is bijvoorkeur gemaakt van houtbeton (= mengsel van houtvezel en beton).
In de aanvliegroute (ca 6 m) mogen er geen hindernissen van takken en bomen zijn. Ook mogen er geen lichtbronnen in de nabijheid zijn. De nestkasten worden tenlaatste in maart geplaatst, zodat u nu de tijd hebt om nestkasten te maken of aan te kopen!
Meer info op http://www.vivara.be/ (Geef in het zoekvenster op "vleermuizen"). Infobron maandlbad "Belgische fruitrevue" van oktober 2015 met artikel "Waarom nestkasten voor vleermuizen plaatsen" door Francis Flusu.

TIP.
Probeer eens een voordracht of lezing ivm fruit en/of het herkennen van ziekten en plagen bij te wonen! Data en onderwerpen kan u lezen in onze FruitABC-nieuwsbrief.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM PLANTENZIEKTEN OP DE WINTERVLINDER:
Afgevreten bladeren, bloemen en vruchten door de wintervlinder (mei).
Wintervlinder met spanrupsen die in het voorjaar veel schade kunnen doen aan fruitbomen
Rupsen van de wintervlinder in april bestrijden.
Struiken en hagen planten om ziekten en plagen te voorkomen.
Ziekten en plagen op fruitbomen en houtig kleinfruit
Lijmbanden of rupsenlijm tegen de wintervlinder aanbrengen!
Preventie van ziekten en plagen op fruitbomen.
Schuilplaatsen voor oorwormen maken. Natuurlijk bladluizen en andere plagen bestrijden.
Weblinks plantenziekten en plagen: diagnose, voorkoming en biologische bestrijding bij fruit, groenten en sierplanten.
Groente- en Fruit Encyclopedie met verzorgingstips voor appelbomen en kleinfruit

GRATIS NIEUWSBRIEVEN MET TIPS ONTVANGEN?
Deze blogberichten ELKE DAG in uw mailbox? Schrijf je hier in om DAGELIJKS deze blogberichten met praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox te ontvangen.
Volg de dagelijkse berichten en praktische tips voor de fruittuin op twitter! http://twitter.com/gdekinder

Labels: wintervlinder, kleine wintervlinder, Operophtera brumata, spanrups, spanners, spanrupsen, biologische bestrijding wintervlinder, lijmbanden, lijmbanden fruitbomen, lijmbanden wintervlinder

Het is nog steeds de goede periode om walnoten/okkernoten en tamme kastanjes te verzamelen.
Je kan meteen ook plannen maken om zelf een houtwal en/of snoepbos aan te planten!
Bezoek dit weekend een pomologische tentoonstelling van appels, peren, kweeperen en noten te Brugge en/of te Beervelde (Tuindagen). U kan er met meerdere kenners praten om uw plantplannen later met succes te kunnen uitvoeren. U kan er ook proeven van diverse rassen zodat u de juiste boomkeuze kan maken.

Een houtwal is een met kreupelhout beplante, langgestrekte ophoping van grond. Een wal is een verhoogd stuk grond.

KENMERKEN VAN EEN HOUTWAL EN SNOEPBOS.
Het is een biotoop waar meerdere inheemse dier- en plantensoorten natuurlijk samenleven.
Kleine zoogdieren (o.a. egels), insecten en vogels komen er veel voor.

Ook steenuilen kunnen daar een nestplaats krijgen. (Foto 3 van een steenuil)

GESCHIKTE FRUITSOORTEN.
Een houtwal kan ook een snoepbos zijn indien er streekeigen fruitsoorten worden geplant:
Cornus mas (gele kornoelje), Corylus avellana (hazelnoten), Castane sativa (tamme kastanje), Juglans regia (okkernoot, walnoot), Mespilus germanica (mispel), Prunus domestica insititia (mirabelpruimen), Prunus spinosa (sleedoorn) en Ribes uva-crispa (kruisbes).

LET OP!
In de nabijheid van fruitaanplantingen moet het aanplanten van eenstijlige (witte) meidoorn (Crataegus monogyna), vuurdoorn (Pyracantha) en Cotoneaster vermeden worden omdat het waardplanten van bacterievuur zijn.
Meer lezen over het beplanten en onderhouden van een houtwal & snoepbos.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM HET PLANTEN VAN FRUITBOMEN EN FRUITSTRUIKEN:
Beplanten en onderhouden van een houtwal & snoepbos.
Kleinfruit voor natte gronden.
Plantafstanden voor fruitsoorten.
Pomologische tentoonstellingen in oktober.
Tuindagen van Beervelde (2de weekend van oktober).

Groente- en Fruit Encyclopedie met verzorgingstips voor appelbomen en kleinfruit

Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: houtwal, houtwal beplanten, inheemse planten houtwal, planten houtwal, snoepbos, houtwal snoepbos, snoepbos planten, houtwal als snoepbos, houtwal snoepbos planten

Op de meeste plaatsen kunnen nu gewone walnoten/okkernoten verzameld worden. Wacht niet te lang met het verzamelen, want dan vallen de bladeren af en dan vind je de noten niet meer.
Door het koude voorjaar (2015) was de bloei later en is de oogst ook enkele weken later dan andere jaren.
Walnoten of okkernoten zijn beter voor het hart en bloedvaten dan olijfolie!
Eet dagelijks 6 walnoten om gezond te blijven.
Walnoten zijn rijk aan vetten, eiwitten, vezels, linolzuur en koolhydraten.
Voorbeelden van noten zijn hazelnoten, amandelen en gewone walnoten of okkernoten.
Okkernoten of walnoten bevatten beschermende vetten die de bloedvaten en het hart soepel en gezond houden.
Een dagelijkse dosis van 30 gram per persoon wordt aanbevolen (ca 8 stuks).
Goed gedroogde noten zijn maandenlang houdbaar.
Bij verse okkernoten laat het velletje gemakkelijk los.
Meer lezen over het eten van walnoten/okkernoten (Juglans regia).

PLANTTIPS.
Walnotenbomen worden redelijk groot en moeten op een afstand van 7 tot 9 meter van elkaar geplant worden. (Halfstammen op 7 x 7 m ofwel 8 x 8 m afstand).
Op een weide kunnen zaailingen (hoogstammen) best op 10 x 10 (20) m afstand geplant worden. Een degelijke bescherming tegen vraat van het vee is noodzakelijk!
Tussen de hoogstammen (van walnoten) kunnen er eventueel hazelaars geplant worden.
In kleine tuinen is het meestal beter een zelfbestuivend ras te planten. Er bestaat ook een zwakgroeiende, laagblijvende (dwerg)notenboom die na 3 jaar reeds veel noten draagt.
Op plaatsen waar late lentevorst voorkomt (Noorden van Nederland, Belgische Ardennnen) kan u beter laatbloeiende rassen zoals Amphyon, Geisenheim Nr. 26, Mars en Kwanten Nr 26 (syn. Blanco) planten.
Natte grond en wateroverlast zijn te mijden om notenbomen te planten.
Planten kan u vanaf de meeste bladeren gevallen zijn en de beste groei bekomt u door in de maanden november of december te planten.
Meer lezen over het planten van walnoten/ okkernoten, hazelnoten en tamme kastanjes.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM WALNOTEN - OKKERNOTEN - JUGLANS REGIA:
Blad- en vruchtschimmels op walnoten.
Bladvlekkenziekte op walnoten.
Dunschaligheid bij walnoten/okkernoten (Juglans regia).
Index overzicht noten (walnoten, hazelnoten, kastanje).
Plantenziekten en plagen op walnoten.
Plantenziekten en plagen bij walnoten - Juglans regia (volledig).
Walnoten verzamelen en snoeien.
Recept voor walnotenjam (walnotenconfituur) en walnotenlikeur.
Tips voor het planten van een snoepbos en houtwal.
Snoeientips voor walnoten te snoeien.
Walnoten eten is goed voor hart en bloedvaten.
Walnoten of okkernoten, waar godenvoedsel. (Ecofun.be)
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van walnoten.. (408 blz, A4-formaat)

Op de pomologische Fruittentoonstellingen zijn er talrijke appel- en perenrassen en ook enkele walnotenrassen te bewonderen. Vandaag o.a. te Brugge en te Beervelde (nabij Gent).
Boekentip! "Walnoot + Een boom voor iedereen". Auteur: Anne Oosterbaan. Boekkenmerken: B5-formaat, 88 blz. Prijs: 20 euro, excl verzendingskosten (Verzendingskosten 4€ voor NL, 11 € voor andere landen) Te bestellen via a.oosterbaan@planet.nl
Boekbespreking https://elmagoesnuts.wordpress.com/2015/09/06/walnoot-plus-een-boom-voor-iedereen/

Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: eten van noten, eten van walnoten, Juglans regia, okkernoten, walnoten, walnut, hart en bloedvaten, noten hart bloedvaten

Indien de bessen afgedekt zijn met een vogelnet, dan kunnen nu de laatste (zwarte) vlierbessen geplukt worden.
De zwarte vlierbessen zijn bijzonder rijk aan anthocyanen & anti-oxidanten en deze hebben een goede invloed op onze gezondheid.

Foto 01: Rijpe bessen van de Sambucus nigra 'Haschberg'

Foto 02: Bloemen, bessen, bladeren, twijgen van de zwarte vlier.

In de maanden september en oktober worden er op vele plaatsen zwarte vlierbessen geplukt. Deze zwarte, vitaminerijke bessen zijn afkomstig van de Sambucus nigra.
Het kan interessant zijn van zelf vlierstruiken te vermeerderen ofwel goede vlierrassen aan te kopen om aan te planten.
Indien de oogst reeds voorbij is, dan kan u nu organisch materiaal aanbrengen onder de vlierstruiken of vlierbomen.

GROND.
De grootste bessen en hoogste productie bekomt u op een lichtvochtige, humusrijke en stikstofrijke gronden. De grond mag lichtzuur ofwel kalkrijk zijn (pH 6 tot 7,5).
De beste groei bekomt men op een goed gedraineerde, humusrijke leemgrond.

GRONDVOORBEREIDING VOOR HET PLANTEN.
Breng voor het planten voldoende organisch materiaal (compost, half verteerde stalmest) op de plantplaats.
Te natte grond kan u best goed ontwateren (draineren).
Indien drainage niet mogelijk is, dan kan u best op verhoogde bedden planten.

BESTUIVING.
De meeste vlierbessen zijn deels zelfbestuivend. Door twee of meer verschillende rassen aan te planten is er een betere (kruis)bestuiving en zal de bessenproductie toenemen.

AANBEVOLEN RASSEN BIJ HET PLANTEN.
Een hoog kleurstofgehalte hebben de rassen 'Skondol', 'Samye', 'Sampo', 'Mammut', 'Haidegg 25' (met hoog suikergehalte) en 'Haschberg'.
De teelt is mogelijk als struik, maar ook als stamvorm (boom).

OOGST.
September-oktober.
Probeer enkel rassen te gebruiken met donkerrode vruchtstelen bij rijpheid. De groene delen bevatten toxische stoffen. Een ongelijke rijping is een probleem. Gebruik bij voorkeur enkel gekookt vlierbessensap.
Vlierbessenstruiken of bomen zijn ongeveer 15 jaar in productie.
De rijpe bessen zijn rijk aan vitaminen, sporenelementen en bio-actieve stoffen.
Vlierbessensap verhoogt de lichaamsweerstand en werken bloedzuiverend. Zeer goed tegen griep en verkoudheden. Hoofdzakelijk gebruikt voor verwerking tot siroop, sap, confituur, soep, thee (bloesem), limonade en als natuurlijk kleurmiddel.

ZIEKTEN EN PLAGEN.
Bladluizen, vogelvraat (aan de rijpe bessen) en woelratten.
Tomatenringspotvirus (verspreid door aaltjes, paardenbloemen en in het wild groeiende vlierstruiken), diverse houtrupsen, stam- en twijgkankers, verwelkingsziekte en bladvlekkenziekte. Viruszieke planten groeien zwakker en dragen opvallend weinig of geen bessen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM ZWARTE VLIERBES - SAMBUCUS NIGRA.
Aanplanten van een snoepbos en houtwal voor de diversiteit.
Beplanten van een houtwal en snoepbos.
Plant fruitbomen en kleinfruit op heuveltjes als u natte grond hebt.
Rassenoverzicht, ziekten en plagen bij zwarte vlier - Sambucus nigra.
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van zwarte vlier. (408 blz op A4-formaat)

Ecosysteemdiensten en hun relatie met biodiversiteit met INBO-publicatie (Vlaanderen). http://www.vilt.be/Ecosysteemdiensten_en_hun_relatie_met_biodiversiteit
Over het snoeien, vermeerderen en planten van de zwarte vlier - Sambucus nigra kan u volgende maand(en) meer lezen!
Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: zwarte vlier, vlierbes, inheemse vlier, Sambucus nigra, elderberry, zwartevlier, zwarte vlierbessen, vlierbessen, Schwarzer Holunder, holunderbeere

Deze week is het in Vlaanderen de "Week van het Bos" (11 tot 18 oktober 2015).
Ideaal om deze week een boswandeling te maken en om wat tamme kastanjes te zoeken!
Er lijken dit najaar (2015) meestal meer gevulde bolsters met kastanjes aanwezig te zijn. Plaatselijk zijn er soms bomen met weinig vruchten.

Foto 01. Op de foto een schaal met lekkere tamme kastanjes van het ras 'Dorée de Lyon'. Dit ras geeft zeer grote kastanjevruchten en is erg productief.

Foto 02. Kastanjelaar (Castanea sativa) in bloei in de maanden mei, juni of juli.

Foto 03. Bloemen, bladeren, bolster en vruchten van de tamme kastanje - Castanea sativa.

Foto 04. Herfststuk gemaakt met bolsters en tamme kastanjes
KLIK OP DE AFBEELDING OM DEZE GROTER TE MAKEN!

PLANTTIPS.
Castanea sativa groeit best op een diepe, frisse (zand)grond.
Voorkeur voor een lichtzure grond. Bij tamme kastanje mag je GEEN kalk strooien!
Beter NIET planten op een zware, natte of kalkrijke grond.
Bij de grootvruchtige rassen kan je best een ander ras als bestuiver planten.
Gebruik bij voorkeur plantgoed van 2 of 3 jaar oud.
Geschikt voor een standplaats in de zon, halfschaduw en schaduw.
Tamme kastanjes kan je gemakkelijk zelf zaaien. Leg ze in goed losgemaakte grond en bedek ze met lichtvochtige aarde. De zaaidiepte is 1,5 tot 2 x de dikte van de zaden.
Om in het voorjaar te kunnen zaaien kan je de tamme kastanjes bewaren in potten met vochtig zand (= laagstapelen of stratificeren). Zie nuttige weblinks.

MOGELIJKE OORZAKEN VAN LEGE BOLSTERS.
- Strenge voorjaarsvorst.
- Te jonge boom. Bomen jonger dan 4 jaar geven meestal geen bloemen.
- Te lage temperatuur tijdens de bloei.
- Langdurig regenachtig weer tijdens de bloei.
- Het ontbreken van een passende bestuiver. Zelfsteriliteit komt soms voor.
- Te korte groeitijd, doordat de bloei abnormaal laat komt. (Als het verschillende maanden frisser blijft dan normaal).
- Wormstekigheid.

SNOEITIPS.
Snoei bij jonge kastanjebomen de zijtakjes weg zodat u een kale stam van 2 meter hoogte bekomt.

ZIEKTEN EN PLAGEN.
Op de juiste standplaats zijn deze planten meestal weinig vatbaar voor ziekten en plagen.
Er kan soms aantasting voorkomen van wormstekigheid, bladvlekkenziekte, echte meeldauw, houtkanker en verwelkingsziekte (Verticillium).
Een nieuwe parasiet is de tamme-kastanjegalwesp (Dryocosmus kuriphilus).

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM TAMME KASTANJE.
Beplanten van een houtwal en snoepbos.
Herfsttijd is notentijd.
Zaden laagstapelen geeft een betere kieming.
Teelttips, aanbevolen rassen en ziekten & plagen bij Castanea sativa.

Verzamelvruchten of raapvruchten planten in de moestuin.
Weinig tamme kastanjes te verzamelen dit jaar? Oorzaken en preventie.
Groente- en Fruit Encyclopedie met plant- en verzorgingstips voor tamme kastanje en andere fruitsoorten.
Pomologische fruittentoonstellingen in oktober

Meer informatie over de "Week van het Bos" (11 tot 15 okt): http://www.natuurenbos.be/weekvanhetbos
Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: tamme kastanje, eetbare kastanje, Castanea sativa, Castanea, Castanea crenata, Japanse kastanje, Castanea mollissima, Chinese kastanje, Castanea vulgaris, Castanea vesca, kastanjelaar, European Chestnut, Fagaceae

Sierappels en sommige appelrassen zijn vatbaar voor aantasting van wollige bloedluis. Na een aantasting van wollige bloedluis kan er vruchtboomkanker (schimmelziekte) ontstaan.
Zodra het kouder wordt verhuizen de meeste wolluizen naar de wortels & wortelopslag van sommige appelonderstammen. Op sommige onderstammen kunnen ze niet overleven.

Wollige bloedluis op een jonge scheut van de 'Schone van Boskoop' (syn. Goud Reinette)

Wollige bloedluis overwintert op de wildopslag van de onderstam.

Waterlot (sterkgroeiende rugtwijgen) aangetast door wollige bloedluis.

Bloedluisaantasting en aantasting door vruchtboomkanker.

Appelbomen (Malus domestica) en vooral sierappels zijn erg vatbaar voor de wollige bloedluis.
Wollige bloedluizen- Eriosoma lanigerum- zijn "wollige luizen", doordat ze bedekt zijn met watte-achtige wasafscheidingen, waaronder de kolonies worden gevormd. Bij het platdrukken blijft een bruinrood sap aan uw vingers kleven.
Bij aantasting door appelbloedluis ontstaan woekeringen (appelbloedluiskanker) en barsten in het oude hout. Daardoor ontstaan secundaire aantastingen die kunnen leiden tot het afsterven van het aangetaste gedeelte. Wollige bloedluis kan soms erg storend zijn. Dit jaar problemen gehad met deze speciale bladluizen? Probeer met een stevige borstel alles weg te borstelen. Knip de wildopslag zo laag mogelijk in de grond weg, want daar is overwintering mogelijk.

NATUURLIJKE BESTRIJDING.
- Verwijder regelmatig tot diep in de grond alle wildopslag van de onderstammen. Wollige bloedluis kan overwinteren op de scheuten die vanuit de onderstam ontstaan (wortelopslag)
- Maak schuilplaatsen voor oorwormen en hang deze in het voorjaar in de bomen.
- Zaai of plant in mei de eenjarige bodembedekker oost-indische kers (Tropaeolum) onder of naast uw appelbomen.
- Borstel met een droge schildersborstel wekelijks deze wollige luizen weg.
- Knip zware aantastingen op ongewenste rugtwijgen NU weg en vernietig dat snoeihout.
- Plant bij voorkeur appelbomen op de (tamelijk sterkgroeiende) onderstammen MM111 en MM106, hier kan de wollige bloedluis niet overwinteren op de onderstam.
- Controleer ook uw sierappelbomen, deze zijn erg vatbaar voor aantasting.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM APPELBOMEN:
Appelbomen: kankerbestrijding bij de snoei van appelbomen (januari)
Dode takken in appelbomen tijdens de zomer of herfst
Preventie van ziekten en plagen op fruitbomen.
Schurft op uw appel- en perenbomen. Oorzaken, preventie en bestrijding.
Schuilplaatsen voor oorwormen maken. Op een natuurlijke manier bladluizen bestrijden.
Weblinks plantenziekten en plagen: diagnose, voorkoming en biologische bestrijding bij fruit, groenten en sierplanten.
Wollige bloedluis op appelbomen en sierappels.
Ziekten en plagen bij appelbomen (kanker, bloedluis en schurft).
Groente- en Fruit Encyclopedie met verzorgingstips voor fruitbomen en kleinfruit.

Appelbomen en sierappelbomen zijn ook vatbaar voor schurft en vruchtboomkanker.

Volg mee de dagelijkse berichten en tips ivm appels, peren, druiven, kleinfruit op twitter! https://twitter.com/gdekinder
Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: appelbomen bloedluis, Eriosoma lanigerum, wollige bloedluis, wolluis appellbomen, plantenziekten appelboom, plagen appelboom, wollige luis, wollige bloedluis appelbomen

Plant eens een haag van fruitbomen en/of kleinfruit ipv een klassieke gewone haag.

Niet alle fruitsoorten zijn bruikbaar voor fruithagen.
Aanbevolen fruitsoorten voor fruithagen zijn rode trosbessen, witte trosbessen, kruisbessen, kiwibes 'Issai', druiven, frambozen, braambessen en taybessen.
Voor hoog en (zeer) breed groeiende hagen zijn hazelaars en witte moerbeien geschikt. Een haag van hazelaars en/of witte moerbeien past enkel in grote tuinen.

Plant vooral gemakkelijke, productieve en gezond-blijvende fruitsoorten op de juiste plantafstand.
Houtig kleinfruit zoals trosbessen, kruisbessen en frambozen kunnen op de kleinste afstand uitgeplant worden.
Leivormen van appel, peer en pruim worden meestal op een grotere plantafstand uitgeplant. Kolombomen van appel (minitrees, ballerina's) worden op 40-50 cm van elkaar geplant.
De gele kornoelje of kornoellebes (Cornus mas 'Jolico' en 'Schönbrunner') draagt in het voorjaar talrijke gele bloemen die aantrekkelijk zijn voor solitaire bijen. In het najaar zijn er eetbare rode bessen.

De meeste fruitsoorten hebben in het voorjaar een opvallende, kleurrijke bloesem en later wordt u beloond met aantrekkelijk, lekker fruit.

Het snelst in productie zijn herfstframbozen en kiwibessen 'Issai' (zelfbestuivend).

Het is nu het seizoen van de kiwibessen! Koop eens een doosje met deze vitaminerijke bessen aan, laat ze zacht worden en eet ze dan met de schil op. In de meeste grote winkelketens kan u nu kiwibessen bekomen.

De snoei en verzorging van een fruithaag is eenvoudiger uit te voeren dan deze van struiken. Ook zijn vogelnetten gemakkelijker aan te brengen.

Er zijn goede en slechte buren bij de fruitsoorten zodat u wel best eens controleert welke fruitsoorten goed te combineren zijn.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM FRUITHAGEN:
Fruithagen van rode- en witte trosbessen.
Fruitsoorten te gebruiken voor fruithagen.
Goede en slechte buren. Combinatieteelten van fruit.
Kleinfruithagen voor natte gronden.
Kolombomen, ballerina's of minitrees planten (appelbomen).
Leivormen als fruithagen.
Taybessen planten en verzorgen.
Ziektetolerante kruisbessen planten en snoeien.
Aanbevolen plantafstanden voor fruitsoorten.
Groente- en Fruit Encyclopedie met verzorgingstips voor appelbomen en kleinfruit

Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: fruit aan een haag, fruithagen, leifruit, leifruit aan draden, fruithaag, haag fruit

Je kan nu op een droge dag enkele dikke takken bovenin uw pitfruitbomen wegnemen.

Foto 01: Gebruik een scherpe snoeizaag om zware takken te verwijderen!

Foto 02: Te verwijderen lichtverstoorder bij appelboom 'Moonlight'

Vanaf nu kan je enkele zware (= te dikke) takken bovenin de (pitfruit)bomen wegnemen.
Te zware of te steilgroeiende takken nemen veel licht weg van het vruchthout lager in de boom.
Het verwijderen van zware of steilgroeiende takken bovenin de boom is een belangrijk onderdeel van de fruitbomensnoei.
Met een goede snoeizaag of takkenschaar gaat dit werk redelijk snel. Het overige snoeiwerk (snoei van vruchthout) kan later in de winter of in het vroege voorjaar gebeuren.
Verwijder meteen ook de meeste kankeraantastingen, zodat er vooral gezonde takken overblijven.
De plantafstand van bomen heeft een grote invloed op de snoeimethode.
Indien je een scherpe snoeizaag gebruikt én snoeit bij droog weer dan is een wondbehandeling bij gezonde bomen meestal niet nodig.
Bij kankeraantastingen op appelbomen en sierappelbomen kan het wel nuttig zijn van een wondbehandeling te doen.
Probeer bij het verwijderen van lichtvangers of van zgn kankertakken een kleine (gerichte) voet van de tak te laten staan zodat er een nieuwe twijg kan ontstaan.
Voorkom ook het uitscheuren van takken, door eerst onderaan de tak een stuk in te zagen.
Controleer meteen uw bomen op aantasting van wollige bloedluis.
In deze periode kan je ook lijmbanden aanbrengen tegen de wintervlinder. (Maak deze lijmbanden net onder de onderste takken vast aan de boomstam)

Bezoek eens een boeiende fruittentoonstelling, waar u heel wat inspiratie kan opdoen!

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM SNOEIEN VAN APPEL- EN PERENBOMEN:
Vruchtboomkanker bij appelbomen voorkomen en bestrijden.
Optimale plantafstand voor appel- en perenbomen (Malus domestica, Pyrus communis).
Snoeikalender per maand voor fruitsoorten.
Teeltinformatie van appelbomen - Malus domestica.
Vruchtboomkanker op appelbomen nu opsporen.
Vraatschade van de wintervlinder kan je NU voorkomen met lijmbanden.
Wortelsnoei bij appel- en perenbomen (Malus en Pyrus).
Ziekten en plagen op fruitsoorten.
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van fruitbomen.
Pitfruitsoorten waar je nu lichtverstorende takken kan wegnemen zijn appelbomen, perenbomen, kweeperenbomen en mispelbomen.
Probeer eens een praktische snoeidemonstratie of snoeiles mee te volgen. In de FruitABC-nieuwsbrief kan u data en plaatsen van snoeilessen opzoeken!

Volg de dagelijkse berichten en tips ivm fruit op twitter! https://twitter.com/gdekinder
Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: snoeien bomen, fruitbomen snoeien, lichtvangers, steile takken, appelbomen snoeien, perenbomen snoeien, fruitbomensnoei, snoeien, Malus domestica, Pyrus communis

Niet alle walnotenrassen/ okkernoten (Juglans regia) zijn gevoelig voor schimmelziekten en vroegtijdige bladval!

De oogst van gewone walnoten of okkernoten is op de meeste plaatsen bijna voorbij.
Noten die te lang in lang gras liggen kunnen beschimmelen en zijn dan niet meer geschikt voor consumptie.
Een droge, winderige dag is ideaal om de laatste noten te verzamelen.
Leg de noten in lage houten kistjes en plaats ze onder een afdak, zodat ze droog blijven.
Verzamelde noten laat u goed nadrogen op een winderige, droge plaats.

ZIEKTEN EN PLAGEN.
- Bacterieziekte of bacteriebrand (Xanthomonas juglandis): deze tast bladeren, bloemen, knoppen en scheuten aan. Komt vooral voor bij vochtig en warm weer.
- Bladvlekkenschimmel (Gnomonia leptostyle): deze veroorzaakt bladvergeling en vroegtijdige bladval.
- Bodemschimmels die verzwakte bomen kunnen verzwakken en soms doen afsterven:
-> honingzwam (Armillaria mellea) kan verzwakte bomen aantasten.
-> Phytophtora cinnamoni en Phytophtora cambivora. Bomen die niet optimaal groeien worden eerst aangetast.
- Pokkenziekte of okkernootviltmijt (Aceria erinea) tast de bladeren aan, maar is verder geen probleem.
- Bladluizen: bonte- en gele okkernootbladluis (Chromaphis juglandis en C. juglandicola). Deze zuigen aan de bladeren en geven een groeiverzwakking welke soms kan leiden tot aantasting door bacterieziekte.
- Walnotenmotje (Gracillaria roscipinella) mineert in augustus de bladeren en rolt deze dan op. De schade is meestal beperkt en ongevaarlijk voor de bomen.
- Fruitmot of notenworm (Laspeyresia pomonella) kan de notenkern aantasten. Een biologische bestrijding met natuurlijke vijanden is mogelijk.
- Dunschaligheid. Door kalkgebrek in de grond is de schaal onvolledig gevormd of te dun. Laat de pH (zuurheid van de grond) ontleden en op een te zure grond strooit u in december wat tuinkalk.
TIP! Boekje "Een Walnoot+. Een Boom voor iedereen", auteur Anne Oosterbaan. Zie nuttige weblinks voor meer informatie.

VATBAARHEID VOOR ZIEKTEN EN PLAGEN.
Oudere notenrassen zijn dikwijls vatbaar voor bacteriebrand, brandvlekkerigheid en schaalgebreken. De heel dikke zgn. paardennoten zijn meer vatbaar.
Ruim bij een aantasting door bladschimmels de afgevallen notenbladeren en vruchten goed op om nieuwe infectie te voorkomen. (Juglans regia - gewone walnoot of okkernoot).
Sommige okkernotenzaailingen zijn bijzonder vatbaar voor bladschimmels en bacterieziekten.
Het strooien van kalkmeststof is gunstig om de vertering van afgevallen bladeren te versnellen en de grond minder zuur te maken. Die kalk mag nu reeds gestrooid worden!

VOORBEREIDING OP HET PLANTEN.
Kies bij het planten voor ziektetolerante walnotenrassen.
Geënte walnoten geven meestal vruchten na ca 5 jaar. Zaailingen geven meestal pas vruchten na 10-12 jaar.
Vervoer geen bomen met onbeschermde (naakte) wortels, maar bescherm ze met tegen het uitdrogen.
In kleine tuinen is het meestal beter een zelfbestuivend ras te planten. Er bestaat ook een zwakgroeiende, laagblijvende (dwerg)notenboom die na 3 jaar reeds veel noten draagt.
Vroeg uitlopende bomen zijn erg vatbaar voor beschadiging door lentenachtvorst, welke tot begin mei kan optreden.
Op plaatsen waar late lentevorst voorkomt (Noorden van Nederland, Belgische Ardennnen) kan u beter laatbloeiende rassen zoals Amphyon, Geisenheim Nr. 26, Mars en Kwanten Nr 26 (syn. Blanco) planten.
Walnoten vragen een goed doorlatende grond en hebben een voorkeur voor lichtzure grond (pH 6 tot 6,5).
Natte grond en wateroverlast zijn te mijden om notenbomen te planten. Plant geen walnoten/okkernoten op natte gronden.
Plant op een luchtige plaats, waar de bomen snel kunnen opdrogen na regen.
Plant geen notenbomen waar nog boomwortels in de grond zitten.
Planten kan u vanaf de meeste bladeren gevallen zijn en de beste groei bekomt u door in de maanden november of december te planten.

PLANTTIPS VOOR WALNOTEN - Juglans regia cv's.
Walnotenbomen worden redelijk groot en moeten op een afstand van 7 tot 9 meter van elkaar geplant worden. (Halfstammen op 7 x 7 m ofwel 8 x 8 m afstand).
Op een weide kunnen zaailingen (hoogstammen) best op 10 x 10 (20) m afstand geplant worden. Een degelijke bescherming tegen vraat van het vee is noodzakelijk!
Tussen de hoogstammen (van walnoten) kunnen er eventueel hazelaars geplant worden.
Doe geen mest of grote hoeveelheden compost in de plantput.
Op slechte grond kan er een kleine hoeveelheid bodemverbeteraar in de aan te vullen grond van de plantput gedaan worden.
Plant de bomen niet te diep! De bovenste wortels moeten net onder de grondoppervlakte komen.
Voorzie bij grote bomen een stevige steunpaal en maak de bomen daaraan losjes vast. Blijf met de boomstam ca 15 cm van de boompaal, zodat er geen schuurwonden ontstaan.

SNOEIEN.
Probeer walnotenbomen/okkernotenbomen zo weinig mogelijk te snoeien en snoei bij voorkeur enkel dunne takken weg.
Walnoten mogen gesnoeid worden vanaf juni tot september, maar snoeien in juni heeft de voorkeur.
Walnotenbomen die in de herfst of winter gesnoeid worden zijn meer vatbaar voor schimmelinfecties.
Meer lezen over het planten, boomverzorging en snoeien van walnoten/ okkernoten.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM WALNOTEN - OKKERNOTEN - JUGLANS REGIA:
Blad- en vruchtschimmels op walnoten.
Bladvlekkenziekte op walnoten.
Dunschaligheid bij walnoten/okkernoten (Juglans regia).
Index overzicht noten (walnoten, hazelnoten, kastanje).
Walnoten planttips. Plantenziekten en plagen op walnoten.

Plantafstanden voor fruitbomen (en walnotenbomen).
Plantenziekten en plagen bij walnoten - Juglans regia (volledig).
Walnoten verzamelen en snoeien.
Recept voor walnotenjam (walnotenconfituur) en walnotenlikeur.
Ziekten en plagen bij walnoten/okkernoten.

Snoepbos en houtwal planten.
Snoeitips voor walnoten te snoeien (juni-sept.).
Walnoten eten is goed voor hart en bloedvaten.
Walnoten of okkernoten, waar godenvoedsel. (Ecofun.be)
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van walnoten. (408 blz, A4-formaat)

Boekentip! "Walnoot + Een boom voor iedereen". Auteur: Anne Oosterbaan. Boekkenmerken: B5-formaat, 88 blz. Prijs: 20 euro, excl verzendingskosten (Verzendingskosten 4€ voor NL, 11 € voor andere landen) Te bestellen via a.oosterbaan@planet.nl
Boekbespreking https://elmagoesnuts.wordpress.com/2015/09/06/walnoot-plus-een-boom-voor-iedereen/

Een slechte hergroei van notenbomen ontstaat dikwijls door te diep planten.
De bomen moeten met de bovenste wortels net onder de grondoppervlakte geplant worden. Door te diep planten ontstaat er luchtgebrek bij de wortels en een grote kans op slechte hergroei.
Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: Juglans regia, plantenziekten okkernoten, plantenziekten walnoten, ziekten walnoten, okkernoten, walnoten okkernoten, plantenziekten en plagen.

Op een zwart gehouden boom- en plantstrook is er minder schade van schimmels en veldmuizen. Tijdens de bloei (volgend voorjaar) is er minder lentenachtvorstschade aan de bloesems zodat een misoogst vermeden wordt.

Zwart gemaakte boomstrook bij appelbomen

Zwarte plantstrook bij houtig kleinfruit

Kleine brandnetel.

De grondoppervlakte afdekken met hakselhout (mulchen). Opgepast! Veldmuizen zitten graag onder hakselhout!

Een zuivere (onkruidvrije) boomstrook trekt minder woelratten en veldmuizen aan.
De boomstammen drogen beter op zodat er minder risico is op vruchtboomkanker en stambasiskanker bij sommige appelrassen. Bij kankergevoelige rassen kan u best geen hoog opgroeiende kruiden laten groeien, want dan is er meer aantasting mogelijk.

De boomspiegel van fruitbomen moet tijdens de bloeiperiode vrij blijven van onkruiden.
Na de bloeiperiode kan u de boomstrook laten begroeien met allerlei bodembedekkende planten, zodat er minder voedingsstoffen kunnen uitspoelen en nuttige insecten beter kunnen overleven. Vb Afrikaantjes, oost-indische kers, ...
In de biologische fruitteelt mag er niet behandeld worden met herbiciden, waardoor onkruidmanagement belangrijk wordt.

Meer lezen over het bestrijden of voorkomen van ongewenste plantengroei (onkruiden).
Determinatie van onkruiden en wilde planten: akkeronkruiden, tuinonkruiden, onkruidbestrijding in de fruittuin, onkruiden herkennen.
Meer lezen over het herkennen van onkruiden (weblinks).
Door het gebruik van de juiste (eenjarige) bodembedekkers kan u ongewenste plantengroei voorkomen en de aanwezigheid van bijen verhogen.
Laagblijvende meerjarige bodembedekkers zoals hondsdraf kan u "beperkt" laten groeien. De bloemen van hondsdraf zijn in het voorjaar nuttig voor solitaire bijen.

VOORDELEN VAN EEN ZWARTE BOOMSTROOK.
- De boomstam kan beter opdrogen zodat er minder schade van vruchtboomkanker en stambasisrot is.
- De schuilplaatsen van woelmuizen worden verwijderd.
- In het voorjaar gaan de boombloesems op een zwart gehouden boomstrook minder gevoelig zijn voor lentenachtvorst.
- Wollige bloedluis kan niet meer overwinteren in de wildopslag van de onderstam.
- Kruipende ongewenste planten zoals boterbloemen, hondsdraf en brandnetels zijn beter onder controle te houden.
- Doordat er geen gras tot tegen de stam groeit is er minder gevaar op beschadigingen bij het grasmaaien.

TIPS OM DE BOOMSTROKEN ONKRUIDVRIJ TE MAKEN.
- Werk op een droge dag.
- Boomtakken die te laag tegen de grond hangen kan u eerst terugsnoeien of verwijderen. Let op! Aan kersen- en pruimenbomen kan u nu beter NIET snoeien! Zie weblink "snoeikalender".
- Verwijder de wildopslag/wortelopslag van de onderstam zo diep mogelijk.
- Hoog opgroeiende planten kan u eerst met de handen uittrekken en verwijderen.
- Wortelonkruiden kan u beter met een riek uitsteken en met de handen uitrapen.
- Gebruik een hak of schoffel om middelhoog opgroeiende zaadonkruiden te verwijderen. Let goed op dat u de boomstammen niet beschadigd, want dat zijn infectieplaatsen van schimmels.
- Gras dat tot tegen de boomstam groeit kan u met een kantensteker of spade afstikken op 40 (100) cm afstand van de boomstammen. Gebruik een tuinkoord om een recht afgestikte grasmat te bekomen.
- Afgestikt gras (kort bij de boomstam) kan u verwijderen met een hak, schoffel en riek. De wortels van distels, kweekgras, brandnetels, zuring en paardenbloemen kan u volledig verwijderen met een riek. Bij de zgn "wortelonkruiden" zal elk stukje wortel dat achterblijft een nieuwe plant worden!
- Bedek de vrijgemaakte zwarte boomstrook met een dun laagje compost en eventueel legt u daarboven een laagje (halfverteerd) hakselhout. Opgepast na het mulchen met schors of hakselhout voor woelmuizen en veldmuizen!

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM ONKRUIDBESTRIJDING EN BODEMBEDEKKERS:
Combinatieteelten: goede en slechte buren.
Bodembedekking bij vroegbloeiend steenfruit wegnemen (maart).
Gevaar voor valse meeldauw op bramen door onkruiden.
Onkruidbestrijding bij fruitbomen en schade door lentenachtvorst voorkomen (maart).
Onkruidgroei voorkomen door bodembedekkers te gebruiken.
Slakkenschade voorkomen door tijdig onkruiden te verwijderen.
Snoeikalender voor fruitbomen, notenbomen, druiven en kleinfruit.
Wintervlinder bestrijden met lijmbanden.
Index van ziekten, plagen en beschadigingen op fruitbomen en fruitsoorten.
Index met weblinks over plantenziekten en plagen op planten (databanken).
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van fruitsoorten.

Om in het voorjaar vraatschade van de wintervlinder (kleine groene spanrupsen) aan fruitbomen te voorkomen kan u nu lijmbanden aan de boomstammen (en boompalen) vastmaken. (Zie weblink "wintervlinder")

Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: onkruidbestrijding, onkruidgroei voorkomen bij fruitbomen, ongewenste plantengroei, bestrijden van onkruiden, onkruid voorkomen, bodembedekkers, ongewenste planten

Op een droge herfstdag kan u kankertakken verwijderen in appelbomen, valfruit verzamelen, druiventrossen controleren op beschadigingen, lijmbanden aanbrengen en wildopslag verwijderen!
Kleinfruit en druiven die niet meer geschikt zijn voor consumptie kan je best verzamelen en aan de kippen geven ofwel in een put van 50 cm diep begraven. Zo voorkomt u dat de larven van de Aziatische fruitvlieg volgend jaar nog meer schade kunnen doen.

Wollige bloedluis is schadelijk op appelbomen en op sierappels. Overwintering op wildopslag van sommige onderstammen.

Bessenglasvlinder. Schadelijk bij rode en witte trosbessen.

Belangrijkste plantenziekten en plagen per fruitsoort.
PITFRUIT:
- Appelbomen: schurft, vruchtboomkanker, wintervlinder, wollige bloedluis en fruitmot/appelmade.
- Kweeperen: diverse blad- en vruchtschimmels.
- Peren: perenbladgalmijt, roest, fruitmot/perenmade, wintervlinder, boswants (prikt in de schil en veroorzaakt putjes met steencellen), perenvuur (bacterieziekte) en schurft.
STEENFRUIT:
- Kersen: kersenvlieg, Aziatische fruitvlieg, bacteriekanker, vroegtijdige vruchtval, wintervlinder, barsten bij regen en vogelvraat.
- Zure kersen: bloesemmonilia
- Perzik en nectarine: krulziekte
- Pruimen: pruimenmot/pruimenmade, pruimenzaagwesp en loodglansschimmel.
KLEINFRUIT:
- Blauwe bessen: te hoge pH (grond niet zuur genoeg), taxuskever, vogelvraat en Aziatische fruitvlieg (Suzuki fruitvlieg).
- Kruisbessen of stekelbessen: Amerikaanse meeldauw en bladvalziekte.
- Trosbessen: bladvalziekte, wintervlinder, Aziatische fruitvlieg
- Frambozen: stengelsterfte, wortelschimmels, frambozengalmug, frambozenkever en Aziatische fruitvlieg.
NOTEN:
- Walnoten/ okkernoten: bacterieziekte, diverse bladschimmels, pokkenziekte (viltmijt), walnotenmotje, fruitmot en schaalgebreken.
DRUIVEN:
- Druiven: bladgalmijt, echte- en valse meeldauw, lamsteligheid, Aziatische fruitvlieg en zonnebrand.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM PLANTENZIEKTEN EN PLAGEN OP FRUITSOORTEN:
Lijmbanden of rupsenlijm tegen de wintervlinder aanbrengen!
Plantenziekten en plagen op appelbomen, perenbomen, kweeperen en mispelbomen.
Plantenziekten en plagen op fruitbomen, kleinfruit, druiven en noten.
Index van ziekten, plagen en beschadigingen op fruitbomen en fruitsoorten.
Index met weblinks over plantenziekten en plagen op planten (databanken).
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van fruitsoorten.

Probeer eens een voordracht over de teelt van tafeldruiven bij te wonen! Een voordracht/lezing over druiventeelt is er deze avond te Veldegem en volgende week te Ichtegem. (Organisatie Tuinhier, prov. West-Vlaanderen) Meer info: http://www.tuinhier.be/nl/activiteiten/111/west-vlaanderen

Volg de dagelijkse berichten en tips ivm fruit op twitter! https://twitter.com/gdekinder
Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: fruit ziekten, planten ziekten, plantenziekten, preventie ziekten en plagen, plantenziekten plagen, plantenziekten fruitbomen, plantenziekten en plagen op fruit

De oude en zieke fruitbomen kan u beter opruimen om ze later te vervangen door een nieuwe aanplant!
Laagstam appelbomen hebben meestal een levensduur van 12 tot 15 jaar. Daarna neemt de groeikracht, gezondheid en vruchtgrootte af.
Sommige appelbomen zijn aangetast door vruchtboomkanker en/of wollige bloedluis.
Pruimen- en kersenbomen kunnen aangetast zijn door de ongelijke houtkever, waarbij boorgaatjes in stam en takken te zien zijn. Pruimen- en kersen kunnen ook aangetast zijn door de loodglansschimmel en door bacteriekanker.
Fruitbomen waar gras tot tegen de stam groeit worden gemakkelijk beschadigd aan de stam bij het maaien van gras. Dergelijke beschadigde bomen kan u best ook verwijderen en vervangen door nieuwe bomen. Zorg voor een zwart gehouden boomstrook zodat de boomgroei beter is en er minder gevaar op beschadigingen is! Zie weblink "zwarte boomstroken voor fruitbomen"

Oude fruitbomen die ziekelijk groeien of nauwelijks vruchten geven kunnen beter verwijderd (= gerooid) worden. (Een slechte vruchtdracht kan ook voorkomen door het ontbreken van een passende bestuiver).

Het rooien of uitdoen van oude bomen vraagt veel werk en kan best nauwkeurig gebeuren, zodat de meeste wortels verwijderd worden. Achterblijvende wortels gaan beschimmelen en gifstoffen (toxine) afgeven zodat een goede hergroei van nieuwe bomen afgeremd wordt.
Na het verwijderen van de oude fruitboom kan de grond plantklaar gemaakt worden. (Grond effenen en laten aanzakken)

In het najaar (oktober of november) kan u oude fruitbomen rooien en de grond plantklaar maken voor herïnplant in december.
Voor het rooien en verwijderen van hoogstam(fruit)bomen moet er meestal een (kap)vergunning aangevraagd worden.

WERKWIJZE OM OUDE LAAGSTAM FRUITBOMEN TE VERWIJDEREN.
- Zaag alle zijtakken weg zodat u een lange stam van ca 1,5 m lengte bekomt.
- Verwijder de boomkop en zaag de stam af op een lengte van ca 1,5 m lengte.
- Maak met de spade (en/of schop) een greppel rond de boomstam op een afstand van ca 60 cm van de stam. De greppelbreedte is minstens 40 cm.
- Maak de greppel rond de stam ca 50 cm diep en hak of zaag alle wortels die hinderen weg.
- Verwijder de grond tussen de greppel en de boomstam.
- Gebruik de boomstam als hefboom en probeer de boom los te duwen door hem heen en weer te duwen.
- Verzamel zoveel mogelijk boomwortels.
- Nadat de boom verwijderd is verzamel je zoveel mogelijk boomwortels.
- Maak de ontstane put opnieuw toe met een schop en leg de grond mooi gelijk.

NAZORGEN.
- Laat geen takken en wortels in de omgeving liggen.
- Strooi een laagje compost uit op de geëffende grond om het bodemleven te verbeteren.-
- Meststoffen (organisch of scheikundig) kan u beter NIET toedienen voor het planten. Wel mag er kalk (mergelkalk, zeewierkalk, ...) gestrooid en ingewerkt worden.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM HET VOORBEREIDEN OP PLANTEN:
Combinatieteelten: goede en slechte buren.
Kleinfruithaag voor natte gronden
Onkruidbestrijding op de zwarte boomstroken (fruitbomen) geeft minder vraatschade van muizen & ratten.
Rooien (verwijderen) van oude fruitbomen en de grond plantklaar maken.

Ziekten en plagen op fruitsoorten.
Denksport: fruitsoorten visueel herkennen
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van fruitplanten.
Laagstamappelbomen zijn meestal na 12 tot 15 jaar niet meer productief of groeien onvoldoende. Laagstamperenbomen kunnen mits goede verzorging 50 tot 80 jaar meegaan. Gezonde hoogstammen van appel en peer hebben een levensduur van 50-100 jaar.

GRATIS NIEUWSBRIEVEN MET TIPS ONTVANGEN?
Deze blogberichten ELKE DAG in uw mailbox? Schrijf je hier in om DAGELIJKS deze blogberichten met praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox te ontvangen. (U ontvangt een bevestigingsmail, welke moet bevestigd worden)
Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Volg de dagelijkse berichten en praktische tips voor de fruittuin op twitter! http://twitter.com/gdekinder
Labels: fruitbomen rooien, herinplant fruitbomen, rooien, rooien van fruitbomen, oude fruitbomen rooien, oude fruitboom uitgraven

Bij laagstam fruitbomen is het goed van op de zwart gehouden boomstrook een laagje compost (of champost) open te spreiden.
Laat uw fruitbomen, kleinfruit, druiven en notenbomen de winter goed doorkomen en zorg dat ze minder ziektegevoelig worden door compost te strooien op de zwarte (boom)strook.

Foto 01: compost op de boomspiegel van een fruitboom.
PLANTENSOORTEN.
Toe te passen bij appelbomen, perenbomen, houtig kleinfruit (kruisbessen, trosbessen, bramen, frambozen, ....), druiven, kiwibessen, kiwi's en walnoten.
NIET aan te raden voor blauwe bessen en voor rode bosbes.

TIJDSTIP VAN TOEDIENING.
In oktober, november en februari (maart). Bij voorkeur nadat de meeste bladeren afgevallen zijn.

VOORBEREIDING.
Maak de grond eerst vrij van concurrerende begroeiing (ongewenste planten of onkruiden).
Wortelonkruiden moet u met de volledige wortels proberen te verwijderen. Ongewenste wortelonkruiden zijn o.a. kweekgras, distels, paardenbloemen, zuring, heermoes en zevenblad.
Van het nabij groeiend gras kan u met stukje afstikken, door met een scherpe spade (of kantenafsteker) naast een tuinkoord het gras af te stikken. Bij laagstamfruitbomen is een zwarte boomstrook van ca 1 meter breedte aanbevolen. Voor druiven en houtig kleinfruit & druiven probeert u een zwarte strook van minstens 60 cm te bekomen.
Bij appel- en perenbomen kan u twee of drie lichtverstorende takken wegnemen. Ook te laag zittende takken aan de stam kan u nu verwijderen.
Indien u veel verzamelde bladeren ter beschikking hebt dan kan u die bladeren ook fijnmaken met een grasmaaier of hakselaar en de fijngemaakte bladeren kan je ook gebruiken op de plant- of boomstroken. Sommige boomsoorten hebben bladeren die een verzurende werking hebben op de grond.

WERKWIJZE.

Foto 02: Boomstrook vrijgemaakt van onderbegroeiing.
Maak eerst de boomstrook of plantenstrook vrij van concurrerende begroeiing. Zie "VOORBEREIDING" en de weblink "Onkruidbestrijding bij laagstam fruitbomen".
Maak de grond oppervlakkig los met een cultivator. Afgevallen bladeren mogen blijven liggen.
Bedek de grondoppervlakte met ca 2,5 (5) cm compost of champost.
Strooi een laag compost onder de volledige boomkruin of op de zwarte stroken.
Probeer de stam vrij te houden van compost, zodat deze goed kan opdrogen.
Boom- of plantstroken met zeer klein onkruid kan u afdekken met karton (afkomstig van grote kartonnen dozen) en hierop legt u dan 5 tot 10 cm compost. Bij wortelonkruiden kan je dit laatste niet toepassen.

VOORDELEN.
Doordat de afgevallen bladeren bedekt worden met compost, gaan deze veel sneller verteren.
Aanwezige bladschimmels die later de boom kunnen infecteren worden sneller vernietigd.
Appelbomen worden minder vatbaar voor vruchtboomkanker en diverse bladschimmels (schurft, meeldauw, ...)
Laagstamperenbomen worden minder vatbaar voor strenge wintervorst. De vorstgevoelige onderstam wordt beter beschermd.
Een zuivere boomstrook trekt minder woelratten en veldmuizen aan. Opgelet! Bij het gebruik van hakselhout en schors worden veldmuizen & woelmuizen wél aangetrokken!

De compost vormt een beschermlaag tegen koude en vocht.
Als de grond op voorhand onkruidvrij gemaakt is, dan krijgt het onkruid minder kans om te groeien.
De compost zorgt meteen voor een basisbemesting en extra humus voor volgend jaar.
Meer organische stof (humus) in de bodem zorgt ervoor dat lucht, vocht en voedingsstoffen beter worden vastgehouden.
Kruimelige en luchtige bodemstructuur.
Hogere opbrengst en minder ziektegevoelige fruitplanten.

Traag vrijkomende voedingsstoffen die niet gemakkelijk uitspoelen.
Milieuvriendelijke en duurzame grondverbetering.
Aangekochte, gecertificeerde compost is 100% vrij van onkruidzaden en ziektekiemen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM ONKRUIDBESTRIJDING EN BODEMBEDEKKERS.
Onkruidbestrijding en zwarte boomstroken bij fruitbomen en kleinfruit.
Index van ziekten, plagen en beschadigingen op fruitbomen en fruitsoorten.
Index met weblinks over plantenziekten en plagen op planten (databanken).
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van fruitsoorten.

Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: compost, vlaco compost, compost fruitbomen, fruitbomen compost, compost op boomspiegel, boomspiegel afdekken, compost boomspiegel, compost zwarte boomstrook

Deze herfstperiode is ideaal om bijzonder kleinfruit te planten.

Blauwe bessen hebben een zeer opvallende rode herfstkleur waar je meerdere weken kan van genieten. Zie foto van 'Eliott' hierboven.

PLANTTIPS VOOR BLAUWE BESSEN.
Blauwe bessen (Vaccinium corymbosum) zijn zuurminnende planten en groeien best op humusrijke, zure, luchtige en vochthoudende grond.
Maak de plantput extra groot en doe onderaan een emmer grove turf (witveen) of een mengsel van 1/2 compost en 1/2 fijn hakselhout.
Zet de blauwbessenstruik met kluit in de plantput en vul aan met de grove turf ofwel een mengsel van compost & hakselhout. Gebruik geen gewone potgrond, die bevat teveel kalk!
Dek de grondoppervlakte af met ca 7,5 cm hakselhout en geef regelmatig water bij droogte.
De optimale plantafstand van Vaccinium corymbosum in de rij is 1,25 - 1,50 m, tussen de rijen ca 2 m.

Sommige rassen vragen kruisbestuiving om meer bessen te geven.
Gebruik bij voorkeur meerjarige grote planten, want bij kleine planten kan het enkele jaren duren voor ze bessen geven.
Blauwe bessen houden van vochtige grond die veel organisch materiaal bevat. Breng jaarlijks ca 8 cm hakselhout onder de struiken. Hakselhout van naaldbomen heeft de voorkeur!
De planten wortelen erg oppervlakkig en zijn gevoelig voor droogte.
Meststoffen kan u bij het planten beter NIET gebruiken! Vanaf het tweede jaar kan u in het voorjaar bemesten met een speciale "heide- of Rhodo (azalea) meststof".
Plant blauwe bessen in een zgn vogelkooi of zorg ervoor dat er later beschermende vogelnetten over de bessen kunnen gelegd worden.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM VACCINIUM:
Bladvergeling en bladval bij blauwe bessen (Vaccinium corymbosum) kan u voorkomen.
Planttips bij het planten van blauwe (bos)bessen.
Meer lezen over de teelt, rassenkeuze en recepten van blauwe bessen - Vaccinium corymbosum.
Zomersnoei bij blauwe bessen geeft meer bessen en sneller rijpende bessen.
Groente- en Fruit Encyclopedie met plant- en snoeitips voor blauwe bessen.
Een optimale groei kan u bekomen door de grondoppervlakte af te dekken met ca 8 cm hakselhout. Hakselhout van naaldbomen heeft hierbij de voorkeur, maar hakselhout van andere boomsoorten is ook bruikbaar.

De beschermende vogelnetten worden NU verwijderd en mooi (donker) weg gelegd, zodat ze een langere levensduur hebben.

Volg de dagelijkse berichten en tips ivm fruit op twitter! https://twitter.com/gdekinder
Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: blauwe bessen planten, planten Vaccinium corymbosum, Vaccinium corymbosum, planten van blauwe bessen, blauwbessen planten, planttips blauwe bessen

Pitvruchten zijn stevige, vlezige vruchten waarbij het zaad in een klokhuis (in het midden) zit.
Inheemse fruitsoorten met pitten zijn appelbomen, perenbomen, kweeperen, peerlijsterbes en mispelbomen.
Al deze vernoemde pitfruitsoorten behoren tot de Rozenfamilie (Rosaceae).
Een juiste diagnose geeft u de kans om in de toekomst problemen te voorkomen.
Sommige schimmels en plagen kunnen op verwante soorten optreden.

Foto 01. Pitfruitsoorten: appel 'Discovery', winterpeer 'Comtesse de Paris', kwee 'Champion', mispel

Foto 02. Wollige bloedluis is schadelijk op appelbomen en op sierappels.

Foto 03. Lijmbanden aangebracht in oktober-november om de vrouwtjes te vangen. Zie weblinks!

Belangrijkste plantenziekten/schimmels en plagen per fruitsoort.
APPELBOMEN - Malus domestica cv's.
- Parasieten (plagen): bladluizen, wollige bloedluis, fruitmot/appelmade, appelzaagwesp, wintervlinder, ..
Valfruit is aantrekkelijk voor muizen, ratten en de Aziatische fruitvlieg. De wortels van appelbomen kunnen aangevreten worden door muizen en woelratten.
- Schimmels: echte meeldauw, schurft, vruchtboomkanker, stambasisrot, ...
- Andere: kaliumgebrek, kurkstip, glazigheid, bladvergeling, ...

PERENBOMEN - Pyrus communis cv's, Pyrus pyrifolia cv's.
- Parasieten: perenbladgalmijt (pokkenziekte), fruitmot/perenmade, wintervlinder, perengalmug, perenprachtkever (perenringworm), boswants (prikt in de schil en veroorzaakt putjes met steencellen).
- Schimmels: roest, perenvuur (bacterieziekte) en schurft.
- Andere: barsten van vruchten, onverenigbaarheid tussen onderstam en ent, kaliumgebrek, ...

KWEEPEREN - Cydonia oblonga cv's.
- Parasieten: wintervlinder, diverse rupsen, ...
- Schimmels: bacterievuur, bladvalziekte, schurft, meeldauw, moniliarot, diverse blad- en vruchtschimmels, ...
- Andere: soms gevoelig voor strenge wintervorst, inwendig bruin vruchtvlees, vroegtijdige vruchtval, ...

MISPELBOMEN - Mespilus germanica cv's.
- Parasieten: wintervlinder
- Schimmels: echte meeldauw
- Andere: kaliumgebrek (randjesziekte)

Niet alle vermelde problemen komen voor op uw fruitbomen! Door het kiezen van een weinig gevoelig ras, de juiste standplaats en gepaste verzorging zijn de mogelijke problemen heel beperkt!

ONDERHOUD VAN APPEL- EN PERENBOMEN (laagstam) IN OKTOBER-NOVEMBER.
- Bij de appelbomen neem je alle aantastingen van vruchtboomkanker weg. Controleer ook op aantastingen door wollige bloedluis. Te zwaar aangetaste bomen kan u best verwijderen.
- Verwijder alle opslag van de onderstam.
- Bij appel- en perenbomen neem je 2 of 3 dikke, lichtverstorende takken bovenin de bomen weg.
- Verwijder alle valfruit op de grond. Laat geen beschimmelde vruchten in de boom hangen. Valfruit kan aangetast worden door de Aziatische fruitvlieg, waarna deze net onder de grond kan overwinteren. Deze suzuki-fruitvlieg is bijzonder schadelijk voor kleinfruit!
- Maak de zwarte boomstrook vrij van concurrerende begroeiing (gras, wortelonkruiden, ...). Probeer een boomstrook van 0,6 tot 1 m breedte aan te houden. Zie weblink "onkruidbestrijding.
- Breng op de boomstrook een laagje compost aan (2-3 cm).
- Bij perenbomen geënt op de vorstgevoelige kwee C kan deze onderstam tijdelijk aangeaard worden om schade van wintervorst te voorkomen. (In het voorjaar wordt de grond opnieuw verwijderd)
- Om vorstscheuren te voorkomen kan de stam wit gekalkt worden.
- Breng lijmbanden aan op de boomstam (net onder de gesteltakken) om schade van de wintervlinder te voorkomen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM PLANTENZIEKTEN EN PLAGEN OP PITFRUITSOORTEN:
Onkruidbestrijding bij laagstam fruitbomen, druiven en kleinfruit (oktober).
Lijmbanden aanbrengen om in het voorjaar vraatschade van de wintervlinder te voorkomen.
Kurkstip op gevoelige appelrassen.
Vruchtboomkanker bij appelbomen opsporen en verwijderen.
Wollige bloedluis op appelbomen voorkomen.

Wormstekigheid van de fruitmot (appel- en perenmade).
Schurftgevaar bij gevoelige appel- en perenrassen.
Perenbladgalmijt voorkomen (Bladpokken op perenbladeren).
Vraatschade voorkomen van de kleine wintervlinder .
Index van ziekten, plagen en beschadigingen op fruitbomen en fruitsoorten.
Index met weblinks over plantenziekten en plagen op planten (databanken).
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van fruitsoorten.

Volg eens een voordracht/lezing over het herkennen en voorkomen van ziekten & plagen op fruitbomen bij te wonen!
Volg ook eens een praktische snoeiles en/of een voordracht ivm fruit! U vindt er talrijke kenners die raad kunnen geven inzake rassenkeuze en vatbaarheid voor ziekten of plagen!
Voor meer data en plaatsen zie agenda in onze nieuwsbrief.

Volg de dagelijkse berichten en tips ivm fruit op twitter! https://twitter.com/gdekinder
Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: plantenziekten op appelbomen, plagen op appelbomen, plagen op perenbomen, schimmels op perenbomen, Malus domestica, Pyrus communis, Mespilus germanica, Cydonia oblonga, pitfruit, pitvruchten, plantenziekten, Pomoidae

In deze periode vind je veel exotische fruitsoorten in de winkels. De meeste exotische fruitsoorten kan je zelf ook zaaien en zelf laten opgroeien. Enkele soorten kunnen na enkele jaren ook bloemen en vruchten geven.
O.a. de Actinidia-soorten (kiwi's) kan je later in de tuin uitplanten en zijn goed winterhard in ons klimaat.

Bron foto: www.pawpaw.be te Oosterzele
Asimina triloba - pawpaw. Ook in volle grond te planten. (De eerste jaren beschermen tegen wintervorst en UV-stralen). Lees de zaaitips verder in dit bericht!

Diospyros kaki - kaki, sharon. Grote kuipplant, soms ook in volle grond, mits goede winterbescherming.

Eriobotrya japonica, Japanse mispel. Grote kuipplant.

Poncirus trifoliata - wilde citroen. Heel gemakkelijk binnenshuis te zaaien, kan buiten op een beschutte plaats in volle grond groeien. Ook prima geschikt als onderstam voor diverse Citrus-soorten.

Shepherdia argentea - grijze buffelbes

Op beschutte plaatsen en mits een vorstbescherming kunnen sommige planten (*) zoals o.a. de pawpaw, de kaki en de persimoen ook buiten overwinteren. (Zie aanduiding met astrikx *)
De meeste andere exotische fruitsoorten kan je als kuipplant 's zomers buiten zetten en 's winters binnen overwinteren.
Sommige fruitsoorten kan je als eenjarige (#) behandelen. Zaaien op een warme plaats in maart, uitplanten in mei en oogsten in augustus-september of oktober. (#)
Gezaaide citrussoorten geven meestal geen bloemen of vruchten.

Tips voor het zaaien van pawpaw - Asimina triloba.
ZAADWINNING
De banaanvorrmige vruchten rijpen tussen half augustus en half oktober, afhankelijk van het ras.
De zaden (ca 3 cm lengte) uit de vruchten halen en reinigen.
ZAADBEWARING
De gereinigde zaden mogen NIET uitdrogen!
De zaden kan u best vochtig bewaren in een plastiek zak met veenmos ofwel in vochtig keukenpapier.
De zaden hebben een koudebehandeling nodig. Dit kan door ze 60 tot 100 dagen te laagstapelen (stratificeren) bij een temperatuur van 2 tot 4°C.
Het laagstapelen kan gebeuren een bloempot gevuld met rijnzand ofwel in een mengsel van rijnzand (1/2) en potgrond (1/2).
De vochtig gehouden zaden kunnen ook twee tot drie maand (of 24 maanden) in de koelkast bij 5°C bewaard worden.
ZAAIEN
Uitzaaien in zaaipotten van 25 cm diepte.
De zaaidiepte is 2,5 tot 4 cm.
Bij voorkeur op bodemwarmte plaatsen tussen 25 en 28°C.
De opkomst van de zaailingen mag u verwachten na 1 tot 3 maanden. Eerst wordt er een pinwortel gevormd en pas nadien komt er bovengrondse groei.
Enkele weken na het kiemen kunnen de zaailingen afzonderlijk opgepot worden. Gebruik hiervoor hoge potten, zodat de pinwortel veel ruimte heeft.

De pawpawzaailingen kan u later als onderstam gebruiken. U kunt tweejarige zaailingen ook uitplanten (zonder te enten) en na ca 6 jaar mag u van die zaailingen bloemen verwachten.
Drie jaar nadat de pawpawplant ongeveer 1 meter hoog is, verschijnen de bloemen en mits handbestuiving kan u dan vruchten verwachten.

WETENSCHAPPELIJKE NAAM FRUITSOORT NEDERLANDSE NAAM FRUITSOORT
Actinidia arguta 'Issai' - Kiwibes, (Mini-Kiwi, Siberische-straalstempel, Winterharde kiwi) (*)
Actinidia chinensis 'Hort16A' ZESPRI - Gele kiwi, (ZESPRI = merk van gele kiwi's) (*)
Actinidia deliciosa - Kiwi, groene kiwi, Chinese kruisbes, (Zelfbestuivend- of eenhuizig ras 'Jenny', 'Weiki' ) (*)
Actinidia kolomikta - Kolomikta straalstempel, ((kattenkiwi)) (*)
Annona cherimola- cherimoya
Artocarpus heterophyllus - Jakfruit, broodboom
Asimina triloba- Pawpaw, Paw Paw, Papaw, Poor Man's Banana, Hoosier Banana, Amerikaanse Pawpaw, (*)
Averrhoa carambola- sterfruit, (E.: starfruit, Ind.: Blimbing)
Blighia sapida - akee, aki
Bouea macrophylla - Gandaria
Carica papaya - Papaja
Carissa macrocarpa - Natalpruim
Casimiroa edulis - Witte zapote
Citrus aurantifolia - Limoen
Citrus aurantium - sinaasappel, bittere-, Sevilla-, Pomerans
Citrus reticula - mandarijn, tangarine, clementine
Citrus sp. - Ugly
Cudrania tricuspidata (syn. Maclura t.)- Che, Chinese moerbei
Cyphomandra betaceae (syn. Cyphomandra solanum)- boomtomaat, tamarillo (*)
Diospyros kaki - kaki, (persimmon) (*)
Diospyros virginiana - Persimoen, (dadelpruim) (*)
Durio zibethinus - doerian, durian, stinkvrucht
Eriobotrya japonica (Eriobotria) - Japanse mispel, loquat, wolmispel (*)
Feijoa sellowiana - feijoa fruit
Litchi chinensis - litchi
Lycium barbarum - Goji bessen, boksdoorn (Gestekelde haagplant met eetbare bessen) (*)
Mangifera indica - mango (manga)
Olea europaea - olijf, olijfboom ((*))
Passiflora edulis - Paarse-passievrucht ((*))
Passiflora edulis var. flavicarpa - Gele-passievrucht ((*))
Persea americana - Avocado
Physalis grisea (syn. P. pubescens var grisea) - lampiontomaat, ((doptomaat)) (#)
Physalis peruviana L. [syn. P. edulis Sims]- ananaskers, goudbes (#)
Pistacia vera - pistache noot
Poncirus trifoliata (syn. Citrus tr.) - Citroen: Driebladige-, Wilde citroen (*)
Prunus maritima - (strandpruim)
Prunus pumila var. depressa (syn. P. depressa)- Zandpruim, Zandkers,
Prunus tomentosa - Viltkers, Korea-kers
Prunus virginiana 'Shubert' - (druivenkers)
Punica granatum - granaatappel (E.: pomegranate)
Schisandra chinensis - Schisandra
Shepherdia argentea (syn. Elaeagnus a.) - Buffelbes: grijze-, (Buffeloberry) (*)
Simmondsia chinensis - jojoba
Solanum burbankii (x) - wonderbes, Wonderberry (#)
Solanum quitoense - Gele terongs
Ugni molinae (syn. Myrtus ugni)- (Chilean Guava)
Viburnum trilobum (syn. V. opulus trilobium) - (Struikcranberry)
Ziziphus jujuba - Chinese Dadel
Meer lezen over wetenschappelijke plantennamen en plantenfamilies van fruit.
Meer lezen over de betekenis en oorsprong van plantennamen in het tuin- en plantenboek "ABC van het plantenlatijn. Betekenis van botanische namen".
Van sommige fruitsoorten kan je ook stekken nemen. Gestekte planten geven sneller een grote plant en dikwijls ook sneller bloemen.
Sommige zaden hebben een koudebehandeling nodig om goed te kunnen kiemen.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM EXOTISCHE EN WARMTEMINNENDE FRUITSOORTEN:
Bijzondere vruchten voor de kas of serre.
Boomtomaat binnen brengen bij vorstgevaar (Cyphomandra betaceae, syn. Cyphomandra solanum).
Driebladige citroen (Poncirus trifoliata) in de siertuin planten.
Gojibessen (Lycium), een nieuwe vitaminebom.
Japanse wolmispel (Eriobotrya japonica) voor warme tuinen.
Kaki en sharonvruchten (Diospyros) in warme tuinen.
Kiwibessen vermeerderen met zomerstekken - Actinidia arguta.
Kiwiplanten eenvoudig vermeerderen door zaaien - Actinidia deliciosa.
Passievruchten (Passieflora) in warme, zonnige tuinen planten.
Pawpaw (Asimina triloba) een bijzondere fruitsoort.
Plantafstanden voor fruitsoorten.
Vermeerderen van fruitsoorten.
Vijgen (Ficus carica) beschermen tegen strenge vorst.
Vorstbescherming bij warmteminnende fruitsoorten.
Weblinks planten vermeerderen door zaaien, stekken, enten en afleggen.
Fruitsoorten visueel herkennen. Plantennamen inoefenen.

Eén keer per maand praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: exotisch fruit, exotische fruitsoorten, uitheems fruit, uitheemse fruitsoorten, vermeerderen gojibes, zaaien exotisch fruit, exotisch fruit zaaien, fruit zaaien, binnen fruit zaaien, pawpaw, Asimina triloba, zaaien pawpaw

KLIK OP DE AFBEELDING OM DEZE GROTER TE MAKEN!
Er is opnieuw een GRATIS Fruit-ABC-Nieuwsbrief van 13 bladzijden met praktische fruitinformatie beschikbaar. Deze nieuwsbrief (pdf) is ook op smartphone en tablet pc te lezen.

Onderwerpen die in de nieuwsbrief van november besproken worden:
SNOEI.

Te snoeien in november.
Lichtverstorende takken NU wegnemen.
Japanse wijnbes snoeien.

VERMEERDERING.
Te stekken in november.
Laagstapelen van zaden geeft een betere kieming.
Zaaien van exotische fruitsoorten.
Topafleggen van bramen en taybes.
Fruitonderstammen van kersen en pruimen NU stekken.
Zwarte vlier stekken.
Wortelstekken van kiwi- en pruimonderstammen.

PLANTEN.
Plantafstanden voor fruitsoorten.
Plantplannen voor kleinfruit?

ONDERHOUD.
Bladeren sneller doen verteren.
Boomlijmbanden tegen de wintervlinder.
Frambozenplanten die afsterven?
Kaki en persimoen oogsten.
Kiwi’s plukken na de eerste vorst.
Plantenziekten en plagen bij pitfruit.
Sleedoorn plukken.
Valfruit opruimen = een lagere ziektedruk.
Wollige bloedluis op appelbomen blijft aandacht vragen.
Aziatische fruitvlieg een nieuw probleem op kleinfruit en kersen.

ALLERLEI.
Fruittuin starten als belegging.

AGENDA.
Lessen, voordrachten/lezingen ivm fruit, snoeilessen en entlessen van appels en peren, …
Voordracht "Bijzondere tomaten. Tomaten moeten niet rood of rond zijn!"

De FruitABC-nieuwsbrief verschijnt maandelijks.
In de nieuwsbrief van november vindt u teelttips, snoeitips en vermeerderingstips voor fruitsoorten.

GRATIS NIEUWSBRIEVEN MET TIPS ONTVANGEN?
Deze blogberichten ELKE DAG in uw mailbox? Schrijf je hier in om DAGELIJKS deze blogberichten met praktische tips voor de fruittuin in uw mailbox te ontvangen.
Een keer per maand tips voor de fruittuin in uw mailbox? Schrijf je hier in om maandelijks de GRATIS Fruit-ABC nieuwsbrief te ontvangen.
Volg de dagelijkse berichten en praktische tips op twitter! http://twitter.com/gdekinder
Facebook FB Liefhebbers van fruit & fruitteelt

labels: Japanse wijnbes, laagstapelen, zaaien, topafleggen, onderstammen stekken, stekken zwarte vlier, wortelstekken, boomlijmbanden, wintervlinder, kiwi's plukken, valfruit opruimen, wollige bloedluis, aziatische fruitvlieg.

Een deskundige fruitsnoei wordt zoveel mogelijk in de juiste maand toegepast.
Bekijk nu onze handige fruit-snoeikalender; een handig overzicht wanneer wat te snoeien. Eenvoudig op te zoeken in de "Fruit ABC-Snoeikalender".

Een gewone (uitdunnings-)snoei kan u in november doen bij krentenboompje (Amelanchier lamarckii), kweepeer/kweeappelboom (Cydonia oblonga), vijg (Ficus carcia), passievrucht (Passieflora), braambessen (Rubus fruticosus), frambozen (Rubus idaeus), Japanse wijnbes (Rubus phoenicolasius), taybessen (Rubus 'Tayberry'), zwarte vlier (Sambucus nigra) en kas- of serredruiven/wijnrank (Vitis vinifera).

Steenfruitbomen (Prunus-soorten zoals pruimen- en kersenbomen) en walnotenbomen (Juglans regia) mag u nu NIET meer snoeien!
Te laat snoeien van Prunus-soorten geeft meer gevaar op aantasting van schimmelziekten (bacteriekanker, loodglansziekte) en gomvorming.
Het is aan te raden alle verdroogde vruchten (mummies) in de bomen goed te verwijderen, want zij zijn een besmettingsbron voor het volgende groeiseizoen.

Snoei altijd op een droge dag zodat de wonden snel opdrogen en genezen. Een wondbehandeling is meestal niet nodig, behalve bij de professionele fruitteelt.

Dode takken zijn nu goed zichtbaar en kunnen eerst weggesnoeid worden. Witziektetwijgen bij vatbare appelbomen en sierappelbomen kunnen ook weggesnoeid worden, zodat er volgend groeiseizoen minder aantastingen zijn.

Je kan de wintersnoei van uw apppel- en perenbomen nu voorbereiden door 2 of 3 dikke, lichtverstorende takken bovenin de bomen weg te zagen. Zie "lichtvangers in appel- en perenbomen verwijderen".
Bij appelbomen moet je alle kankertakken verwijderen. Bladval komt hier het eerste voor waardoor ze beter herkenbaar zijn.

Bij te sterk groeiende (en onvruchtbare) kersen-, appel- en perenbomen kan u nog steeds wortelsnoei doen of laten doen. Wortelsnoei geeft in november weinig risico en kan gebeuren onder droge omstandigheden of bij lichte vorst. Er worden voor de winter terug nieuwe vezelwortels gemaakt. Zie weblink "wortelsnoei als groeiregeling".

Volg eens een praktische les in het snoeien van fruitbomen en fruitstruiken! Zie agenda in onze GRATIS nieuwsbrief!
Van sommige plantensoorten kan het snoeihout bijgehouden worden om herfststekken te maken. In een volgende blog hierover meer...

VOORKOM LETSELS & ONGEVALLEN. WERK VEILIG BIJ HET SNOEIEN!
- Snoei enkel bij droog weer. Tijdens regenachtig en winderig weer is er meer gevaar op ongevallen!
- Hebt u geen ervaring met het snoeien van hoogstam- en halfstamfruitbomen, laat dit werk dan door een professionele vakman/vakvrouw uitvoeren.
- Let op bij het snoeien van op de ladder! Zorg ervoor dat er geen takken op jou of op de ladder kunnen vallen!
- Maak de ladder vast aan de boom zodat ze niet kan wegschuiven tijdens het snoeiwerk. Nog beter is dat u een ladder met "konische puntvoet" gebruikt die vast staat in de grond.
- Laat u bij het werken aan gevaarlijke bomen bijstaan door een 2de persoon die de veiligheid regelmatig controleert.
- Werk met een snoeigordel waaraan je uw snoeigerief kan vastmaken. Gebruik een veiligheidsharnas om in hoogstambomen te werken.
- Zorg ervoor dat tijdens het snoeien geen takken op u kunnen vallen.
- Gebruik scherp snoeimateriaal en werk rustig.
- Voorkom overbelasting door te lang te snoeien.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM SNOEIEN:
Fruit ABC-nieuwsbrief van 1 november.
Lichtvangers in appel- en perenbomen NU verwijderen.
Snoeien en leiden van taybessen/tayberry (Rubus 'Tayberry') .
Appelbomen eenvoudig snoeien in de winter.
Werk veilig bij het snoeien!.
Appelbomen: kankerbestrijding bij de snoei van appelbomen (januari)
Appelbomen 'Jonagold' en 'Jonagored' snoeien.

November fruitsnoei van fruitbomen, druiven en houtig kleinfruit.
Snoeien van frambozen (Rubus idaeus).
Snoeien van zwarte bessen/zwarte trosbes/zwarte aalbes (Ribes nigrum).
Snoeikalender per maand voor fruitsoorten (fruitstruiken, fruitbomen, druiven en kleinfruit).
Wortelsnoei bij appel- en perenbomen (oktober & november).
Wortelsnoei als groeiregeling en om meer vruchten te bekomen (Volledig artikel).
Groente- en Fruit Encyclopedie met snoeiinformatie van fruitbomen en kleinfruit.

Een keer per maand fruitnieuwtjes ivm praktische werkzaamheden ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: fruitbomen snoeien, fruitbomensnoei, fruitsnoei november, snoeien fruitbomen november, snoeien november, snoeikalender november, snoeien in november, fruit snoeien in november

Het is nu de beste periode om vijgen en zwarte moerbei te vermeerderen d.m.v. stekken!

Foto 01: Scheutstekken van kiwibessen/kiwiberry (Actinidia arguta).

Foto 02. Stekkalender voor fruitsoorten.
Het vermeerderen van fruitsoorten of onderstammen door stekken wordt zoveel mogelijk in de juiste maand toegepast en is eenvoudig op te zoeken in de "Fruit ABC-Stekkalender". De aanbevolen steklengte is 15 tot 25 (30) cm.
Houtig kleinfruit, druiven en onderstammen kunnen eenvoudig vermeerderd worden door stekken. Ook de meeste sierstruiken kunnen nu gestekt worden.
Scheutstekken of zomerstekken worden tijdens de groeiperiode genomen en meestal in speciale stekgrond gestoken bij een hoge luchtvochtigheid en optimale temperatuur. (Meestal is er minimum 15°C. nodig.) Als er teveel zonlicht is dan moet er afgeschermd worden om verwelking en verbranding te voorkomen.

Winterstekken of houtstekken worden in de rustperiode, zonder bladeren genomen.

TE STEKKEN IN NOVEMBER
- Houtig kleinfruit:
kruisbes/ stekelbes (Ribes uva-crispa), frambozen (Rubus idaeus), blauwe bessen (Vaccinium corymbosum), jostabes (Ribes 'Jostaberry'), trosbessen (Ribes nigrum, Ribes rubrum), zwarte vlier (Sambucus nigra).
- Warmte minnende fruitsoorten:
vijg (Ficus carica), witte- en zwarte moerbei (Morus alba & Morus nigra). Bij voorkeur stekken van meerjarige takken rechtstreeks in potten stekken.
Voor vijgen en moerbeien geeft het stekken in de maand november het beste resultaat. Nadat er gevroren heeft is beworteling moeilijker.

- Onderstammen:
kwee - Cydonia oblonga (peeronderstam voor laagstambomen), kersonderstam 'Colt' (Prunus avium 'Colt'), pruimonderstammen (Prunus domestica), gele alpenbes (Ribes aureum), mirabelpruimen, ...
Probeer van de onderstammen stekken te nemen voor er strenge nachtvorst is geweest.
- Klim- en leiplanten:
Kiwibessen/ kiwiberry (Actinidia arguta), gewone of groene kiwi (Actinidia deliciosa), passiebloem (passievrucht), ...
- Fruitsoorten voor de eetbare siertuin: aardbeiboom (Arbutus unedo), Japanse sierkwee/dwergkwee (Chaenomeles japonica), Japanse rozijnenboom (Hovenia dulcis), kweeperen - Cydonia oblonga (fruitsoort), ...

STEKTIPS.
Sommige fruitsoorten kan u best onder glas (kas) stekken, maar de meeste soorten kunnen ook gewoon als winterstek in openlucht ingekuild worden.
Indien u geen kas (serre) hebt dan kan u ook binnenshuis uw stekken laten wortelen.
Vorstgevoelige kuipplanten zoals Passiflora (passievrucht) worden bij het binnenbrengen gesnoeid en het snoeihout is te gebruiken als zomerstek.
Meer lezen over het stektijdstip in de stekkalender voor alle fruitsoorten.

NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM STEKKEN VAN PLANTEN:
Snoeien van fruitplanten in november.
Stekken van houtig kleinfruit en fruitonderstammen in november.
Bramen - Rubus fruticosus vermeerderen met topafleggen en stekken.
Stekken van bramen (Rubus fruticosus).
Stekken van gewone, zwarte vlier (Sambucus nigra).
Planten vermeerderen d.m.v. zomerstekken (basisinformatie).

Stekken van blauwe bessen (Vaccinium corymbosum).
Stekken van fruitonderstammen. Vermeerderen van peer- en pruimonderstammen.
Stekken van kiwibessen - kiwiberry (Actinidia arguta).
Stekken van kruisbessen - stekelbessen (Ribes uva-crispa).
Stekken van sleedoorn (Prunus spinosa).
Wortelstekken nemen van fruitsoorten.

Stekken van vijgen (Ficus carica).
Stekken van blauwe bessen (Vaccinium corymbosum).
Stekken van zwarte vlier (Sambucus nigra).
Stekken van planten in de fruitstekkalender.
Weblinks i.v.m. het vermeerderen van planten.
Werkwijze bij het stekken van diverse fruitsoorten.

Het is niet altijd eenvoudig om cultuurplanten te vermeerderen door stekken. Soms zijn er andere vermeerderingsmethoden nodig zoals oculeren, enten of afleggen.
Hazelaars, bramen, taybessen, kruisbessen en Japanse wijnbes zijn eenvoudig te vermeerderen door middel van afleggen. Hazelaars kan u NIET vermeerderen door stekken.

Eén keer per maand fruitnieuwtjes ivm praktische werkzaamheden ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: fruit stekkalender, kiwibes stekken, kleinfruit stekken, november stekken, scheutstekken, stekken fruitstruiken, stekken van kiwibes, stekken van kleinfruit, zomerstekken fruit, onderstammen stekken

Deze herfstperiode is meest geschikt voor het vermeerderen van onderstammen door middel van winterstekken/ houtstekken.

STEKTIJD.
Tijdens de maanden november en december. Strenge vorst heeft een nadelige invloed op de latere beworteling.
Sommige kenners nemen in september of oktober reeds stekken van onderstammen omdat de beworteling dan beter zou verlopen. (Snoeihout dat verwijderd wordt bij het oculeren kan als stekhout gebruikt worden)
Bij voorkeur VOOR er strenge (winter)vorst is geweest. Strenge vorst heeft een nadelige invloed op het vormen van wortels.

Stek van peeronderstam (Kwee) gemaakt van snoeihout dat bij het oculeren (augustus) verwijderd werd. (Foto oktober 2015)

PLANTENSOORTEN.
Fruitboomonderstammen van peer, kers en pruim. De onderstam is het onderste deel van een (geënte) fruitboom dat de wortels draagt. De entplaats wordt bij het planten altijd boven de grond gehouden.
Onderstammen van peer zijn Kwee A, Kwee Adams, Kwee C en Kwee Eline.
Een te stekken onderstammen voor kersen is o.a. Prunus avium 'Colt'.
Een te stekken onderstam voor laagstam pruimenbomen is 'Saint Julien A'
Zwakgroeiende appelonderstammen voor laagstam M9, M27. (Meestal gebruikt men hier de vermeerderingsmethode "afleggen" of men neemt stekken tijdens de zomerperiode.)
Onderstammen voor stamboompjes van trosbessen en kruisbessen: gele alpenbes (Ribes aureum).
Druifonderstammen (o.a. '5BB' en 'SO4') zijn moeilijk of niet te bekomen in Nederland en België. In Duitsland zijn de verschillende druifonderstammen wel te bekomen.

STEKTIPS.
Gebruik stevige eenjarige twijgen om er hielstekken of gewone stekken uit te knippen.
De aanbevolen steklengte is 15 tot 25 (30) cm. Knip de stekken bovenaan net boven een knop schuin af. Stekken met een hiel (of voet) wortelen beter dan zonder hiel.
De houtige winterstekken worden in bussels gebonden, geëtiketteerd en tijdelijk ingelegerd op een schaduwrijke plaats in openlucht.
U kan ook enkele stekken plaatsen in een doorgesneden plastiek fles gevuld met stekgrond om de beworteling te versnellen. Plaats die fles met stekken op een lichtrijke plaats bij een temperatuur van ca 15°C.
In maart worden de houtstekken/winterstekken afzonderlijk op hun definitieve plaats uitgeplant. De winterstekken wortelen beter als ze op zwarte plastiekfolie uitgeplant worden.

VERMEERDERINGSTECHNIEKEN.
Onderstammen van kiwi's (Actinidia deliciosa) en pawpaw (Asimina triloba) zijn meestal niet te vermeerderen door stekken maar wel door zaaien. Onderstammen voor hoogstam appel en peer worden gezaaid.
De meeste appelonderstammen worden vermeerderd door middel van afleggen en/of marcotteren door aanaarden. Hierover kan u meer lezen in een later blogbericht.
Op de bekomen jonge fruitboomonderstammen kan u later diverse rassen van fruit enten.
Bij druiven wordt er op de stekken (of pas gewortelde stek) een ent geplaatst (= stekenten of stenten).

NUTTIGE WEBLINKS IVM HET VERMEERDEREN VAN FRUITBOOM-ONDERSTAMMEN:
Fruitboomonderstammen vermeerderen door stekken.
Fruitboomonderstammen vermeerderen door afleggen (marcotteren). Voor planten die niet wortelen bij het stekken.
Houtig kleinfruit en fruitstruiken te stekken in november.
Meer lezen over winterstekken/ houtstekken van onderstammen.
Fruitsoorten vermeerderen door stekken (index-pagina).
Stekkalender voor alle fruitsoorten.
Verwantschap en familie bij het enten van fruitbomen.
Weblinks i.v.m. het vermeerderen van planten.
Groente- en Fruit Encyclopedie met plant- en snoeitips voor alle fruitsoorten.

Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: druivelaar stekken, planten vermeerderen, winterstekken kwee, winterstekken onderstammen, winterstekken pruimonderstammen enten, onderstammen stekken, vermeerderen van onderstammen

Lijmbanden of rupsenlijm tegen de wintervlinder aanbrengen!

Beplanten van een houtwal en snoepbos

Walnoten goed voor hart en bloedvaten!

Laatste zwarte vlierbessen plukken!

Weinig tamme kastanjes dit jaar?

Wollige bloedluis op appelbomen en sierappels.

Fruit aan een haag.

"Lichtvangers" nu verwijderen in appel- en perenbomen!

Plantenziekten bij walnoten-okkernotenbomen.

Onkruidbestrijding onder fruitbomen en kleinfruit.

Plantenziekten op fruitbomen en struiken.

Rooien van fruitbomen en de grond plantklaar maken.

Bescherm fruitbomen tegen de winter met compost!

Blauwe bessen planten (Vaccinium corymbosum).

Plantenziekten op appel- en perenbomen (pitfruitbomen).

Exotische fruitsoorten zaaien.

Fruit-ABC-Nieuwsbrief van 1 november

Fruit snoeien in november (fruitbomen en kleinfruitstruiken).

Fruitplanten stekken in november.

Fruitonderstammen vermeerderen door stekken.